________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
: સ્વધર્મ ::
૧૪૫
ત્યારે સાધુપુરુષ સુખેથી તેનાથી દૂર રહી પડતો હોવાથી જ-અંગત હિત સાધી લેવાનીશકે છે. આ રીતે ગૃહસ્થ ધર્મ અને સાધુધર્મ તાત્કાલિક લાભ મેળવી લેવાની આપણી સંકુતદ્દન નિરનિરાળાં અને સુસ્પષ્ટ છે. શ્રી કૃષ્ણ ચિત મનોદશા આપણને આડે રસ્તે દોરી જતી ભગવાનને ભગવદ્ગીતાંતર્ગત ઉપદેશ પણ આ હોવાથી જ આપણી રાષ્ટ્રિય ભાવના ઘણી જ વસ્તુની ઘણું જ સફાઈપૂર્વક ચોખવટ કરે છે. મંદ ગતિએ આગળ વધતી હોવાથી જ આપણું શ્રી અર્જુન તે કાળે-તે સમયે જે પરિસ્થિતિમાં ગુલામીના બંધનો ઢીલા પડતા નથી અને મુકાયેલ હતા તેને સર્વગ્રાહી નજરે બરાબર પરિણામે આપણે અનેક પ્રકારની શેષણ
ખ્યાલ રાખીને જ શ્રી કૃષ્ણ ભગવાને તેને પદ્ધતિઓને અને યાતનાઓને નિરુપાયે તાબે પોતાના ઉપદેશામૃતનું પાન કરાવેલ છે. થવાનું જ રહે છે.
ખરેખરી મુશ્કેલીના પ્રસંગે જ કર્તવ્યા- માથે આવી પડેલ જવાબદારીઓ અદા કર્તવ્યને વિચાર અનેક પ્રકારની ગૂંચ ઊભી કરવા જતાં તેમાં ઘણું ઘણી વખત અણધારી કરે છે, એટલે તેમાંથી આપણે માટે સરળ મુશ્કેલીઓ આવી પડે છે. તેવા પ્રસંગે તે બધી રસ્તો નક્કી કરી લેવામાં- પરમ વિવેકબુદ્ધિ- મુશ્કેલીઓ સરળતાથી દૂર થઈ શકે અને સન્મતિ-અંતરંગમાંથી થતા નાદ-શુદ્ધ હૃદયને આપણે માર્ગ નિષ્ક ટક બનાવી શકાય તે માટે અવાજ જ (conscience) ખરેખર મદદગાર જેની શક્તિ અને પૂરતું મનોબળ જાળવી થઈ પડે છે અને તેથી જ ચિત્તશુદ્ધિ-ઇંદ્રિય- શકાય તે ખાતર–અનુભવી મહાપુરુષાના સત્સંગ નિગ્રહ, જ્ઞાન-ધ્યાન અને તપ-જપની જરૂરિયાત અને વિશાળ વાંચનથી, કાર્યશક્તિ, ત્યાગભાવના બતાવવામાં આવેલ છે.
અને આત્મબળમાં વધારે કરવાની જરૂર છે. ગૃહર તરીકેનું શુદ્ધ જીવન ટકાવી રાખવા દરેક મનુષ્યના સંયેગો અનુકૂળ કે પ્રતિકૂળ માટે અનેક પ્રકારની ફરજો, જવાબદારીઓ અને એક સરખા હોતા નથી અને તેથી જ અનુકૂળ ધર્મો આપણા માટે જાયેલા હોઈ તેનો સંગનો લાભ લેવાની કે પ્રતિકૂળ સંગોનો બરાબર અભ્યાસ કરતા રહેવાની જરૂર છે. કુનેહપૂર્વક સામનો કરવાની સાધનસામગ્રી કમનસીબે પરદેશી રાજ્યસત્તા આપણા ઉપર પણ એક સરખી હોઈ શકે નહિ. તે જોતાં અમલ કરતી હોવાથી અને કહેવાતા દેશી દરેક મનુષ્ય પોતપોતાના ધર્મો અને ફરજો રાજ્ય પણ સામ્રાજ્યસત્તાના આશ્રયથી જ પૂરતી સમજ અને સાવધાનીપૂર્વક નક્કી કરી પોતાનું શાસન નભાવી રાખવાની ભાવના લેવાનું રહે છે અને તેમાં જ તેની વિવેકબુદ્ધિ સેવતા હોવાથી, પ્રજામત કે લેકશાસનવાદની અને સન્મતિની આકરી કસોટી છે. આવા કિચિત્ પણ પરવા ન કરતા હોવાથી, રાજ્ય- પ્રસંગે સત્વહીન થઈ ભાગ્ય ઉપર આધાર સત્તા તરફન, દેશ અને દેશબાંધ તરફના રાખીને નિષ્ક્રિયતાને આશ્રય નહીં લેતાં ઉદ્યમઆપણું ધર્મોમાં એવા ખટરાગ અને વિસંવાદ શીલ રહેવું જોઈએ. ઊભા થાય છે કે ઘણી વખત આપણે મેટી વળી મનુષ્યનો દરજજો જેમ જેમ વધતો મૂંઝવણમાં પડી જઈએ છીએ. આવા પ્રસંગે જાય છે તેમ તેમ તેની ફરજો અને જવાબદારીમાં પ્રજનો માટે ભાગ શુદ્ધ દિલના પ્રખર દેશ- પણ વધારો થતો જાય છે. તે જોતાં વધતા નાયકને અને આગેવાનોને જોઈએ તેટલા સાચા જતા દરજજાને અંગેના માનમરતબામાં વધારો પ્રમાણમાં સાથ અને સહકાર આપવામાં પાછો મેળવવા તૈયાર રહેનારે વધતી જતી ફરજો અને
For Private And Personal Use Only
