________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વધર્મ લેખક: વકીલ ન્યાલચંદ લક્ષ્મીચંદ, બી. એ. એલએલ. બી. મુઃ સાદરા
(ગતાંક પૃ૪ ૧૨૨ થી શરુ ) હરકોઈ પુરુષ પોતે જે સ્થિતિમાં–જેવા પ્રત્યેક ધર્મના તેમજ નીતિ અને ન્યાયના સંગમાં–મુકાયેલું હોય તેવા સયાગો વચ્ચે સૂત્રે પણ એવા સિદ્ધાંત ઉપર જ રચાયેલા છે તે પુરુષને તેની યથાર્થ પરિસ્થિતિને બરાબર કે પ્રત્યેક વ્યકિતએ પોતે જે સ્થિતિમાં મુકાયેલ
ખ્યાલમાં રાખી તેની ફરજ અને જવાબદારીનું, હોય તે સ્થિતિમાં આવી પડતા આવશ્યક ધર્મો તેના ધર્મનું મહત્ત્વ સંપૂર્ણ રીતે સમજાવી, માટે બજાવવી જોઈતી ફરજો અદા કરવામાં મરણાંત કષ્ટ આવે તો પણ તેની ફરજ બજાવ- કઈ પણ પ્રકારની હૃદયની દુર્બળતાને વશ થવું વામાં–તેની જવાબદારી અદા કરવામાં તે કંઈ જોઈએ નહીં. આવા સૂત્રો સામાન્ય રીતે વ્યક્તિપણ રીતે પાછો ન પડતા--હવટ સુધી બરાબર ગત હિતને ગૌણ પદ આપી સામાજિક હિતને ટકી રહે તે ઘણું જ જરૂરનું છે. આવા કિસ્સામાં મુખ્યત્વે પ્રધાનપદ આપનારા જ હોય છે. અને બહાદુર સૈનિકે મરણના ભયથી ડરી જવાનું તેથી જ ભાર દઈને કહેવામાં આવેલ છે કે હાય જ નહીં. સૈનિક તરીકે જોડાતાં પહેલાં દરેક વ્યક્તિગત હિતની દષ્ટિએ તેના પોતાના ધર્મો બાબતનો વિચાર કરી લઈ પાપ-પુણ્યના વિચારથી ગમે તેટલા જોખમ ભરેલા ઉપલક દષ્ટિએ કે મરણના ભયથી ઘરના ખૂણામાં ભરાઈ બેસવું જણાય અને અન્ય ધર્મો હિતકારક જણાતા તે ક્ષેતવ્ય છે, પરંતુ સેનિક તરીકે જોડાયા હોય છતા પણ તે વ્યક્તિએ પોતાના જ ધર્મોને પછી તો સૈનિક તરીકેની ફરજ કે જવાબદારી વળગી રહેવું જોઈએ. અદા કરવામાં પાછી પાની કરવી તે કઈ રીત આફતકારક પ્રસંગમાં ફસાઈ જવાનું બને સંતવ્ય નથી અને તેથી જ પોતાના ધનના અગર તે અનાયાસે આપત્તિકાળ આવી પડે આચરણથી મરણને પણ કલ્યાણકારી જણાવ- તેવા પ્રસંગે જ મનુષ્યની ધીરજની તેમજ વિવેકવામાં આવેલ છે.
બુદ્ધિની ખરી કસોટી થાય છે અને તેવી કસેઐતિહાસિક દષ્ટિએ વિચાર કરતાં-એતિહા- ટીમાં સારામર પાર ઊતરનાર મનુષ્યના મનુષ્યત્વનું સિક અભ્યાસીઓ હજારો વીરપુરુષોને કિસ્સા યથાર્થ મૂલ્યાંકન થાય છે. આગળ કરી ઉપરોક્ત સૂત્રના યથાતથ્ય સિદ્ધાંતના “અહિંસા પરમો ધર્મ'ના સૂત્રને આગળ સત્યાંશને વિશેષ કોઈ પણ પ્રકારની દલીલ રજૂ કરનાર જૈન દષ્ટિ પણ ઉપરના મુદ્દાને લક્ષ્યમાં કર્યા વગર પ્રતિપાદન કરી શકે તેમ છે. આવા રાખીને જ ગૃહસ્થ ધર્મને અનુસરતા સજજનની વીરપુરુષોની ગણનામાં જેનો પણ સારું સ્થાન અહિંસા કરતા સાધુધર્મને અનુસરતા મહારોકી ગયેલા હોવાનું મળી આવે છે. તે ઉપરથી પુરુષની અહિંસા સોળ ગણી વધારે હોવાનું સહેજે સમજી શકાય તેમ છે કે ક્ષાત્રધર્મ પ્રતિપાદન કરે છે અને તેનું કારણ પણ બજાવવાનો પ્રસંગ આવી પડે ત્યારે મરણ ભય કે એ જ કે ગૃહસ્થદશામાં રહેતા મનુષ્યથી કેટલાક પાપકર્મને ભયને ખંખેરી નાંખવાના જ હોય છે. આરંભ-સમારંભના કાર્યો તજી શકાતા નથી
For Private And Personal Use Only
