________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પર
: શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ :
લી
કારણ કે તેમને આહારલબ્ધિ ન હોવાથી પ્રધાન દેવતાઈ જીવન હોવાથી આત્મદષ્ટિએ આહારકશરીર બનાવવાનો અધિકાર નથી. તે ઉત્તમ ગણાય જ નહિ. શ્રી પાર્શ્વનાથના ૩૩ દેવાયુષ્યનો કે નરકાયુષ્યનો બંધ મન
સાતમાં ગણધરના વર્ણનમાં આ બિના ટૂંકામાં શ્વભવમાં અથવા તિર્યંચના ભવમાં થઈ શકે. જ આ બે ભવ સિવાય બીજા ભવમાં થઈ શકે જ ૩૬ સાત સમુદ્દઘાતમાં છદ્મસ્થ જીવને નહિ; કારણ કે બીજા તરીકે દેવભવ-નરક- વલિસમુદુધાત સિવાયના છ એ સમુદ્દઘાત હોય. ભવ લઈ શકાય. ત્યાં દેવાયુષ્ય કે નરકાયુષ્ય શ્રી કેવલિભગવંતોને-હાય તે એક કેવલિ બંધાય જ નહિ; કારણ કે તરતના ભવમાં દેવો સમુદ્દઘાત જ હાય. મરીને દેવ કે નારક થાય જ નહિ. એમ નાર
૩૭ ગુણેના જે જ ગુણ હોવો જોઈએ કીના છ પણ મરીને તરતના ભવમાં નારકી
જેમ જ્ઞાનાદિ ગુણે અરૂપી છે, તો તેને આધાર કે દેવ થાય જ નહિ એમ શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર આત્મા પણ અરૂપી જ છે. શરીરાદિ રૂપી પદાથી વૃત્તિ વગેરેમાં જણાવ્યું છે.
વાસ્તવિક રીતે જ્ઞાનાદિ ગુણોના આધાર છે ૩૪ એકસાગરોપમથી માંડીને તેત્રીશ એમ કહી શકાય જ નહિ. સાગરેપમ સુધીના આયુષ્યને ધારણ કરનારા ૩૮ કર્મના પ્રદેશોની અપેક્ષાએ દરેક કર્મ દેવોને આહારની ઈચ્છા કેટલા કેટલા કાલ
જરૂર ભેગવાય જ. કર્મને રસ ભેગવાય અથવા (સમય)ના અંતરે થાય ? તથા શ્વાસોશ્વાસ
ન પણ ભગવાય. આજ વાતને લક્ષમાં દશ લેવાની જરૂરિયાત કેટલા કેટલા કાલના અંતરે
પૂર્વધર શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચકના શિષ્ય શ્રી હોય? આ બે પ્રશ્નોના ખુલાસા શ્રી પ્રજ્ઞાપના
શ્યામાચાર્ય મહારાજે બનાવેલા શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્રની ટીકામાં શ્રી મલયગિરિજી મહારાજે
સૂત્રમાં કહ્યું છે કે કર્મના દલિયા જરૂર ભેગક્ય છે તે આ પ્રમાણે જે દેવનું જેટલા
વાય પણ રસને ભોગવવાની બાબતમાં ભજના સાગરોપમનું આયુષ્ય હોય, તે દેવને તેટલા
જાણવી. હજાર વર્ષો વીત્યા બાદ આહારની ઈચ્છા થાય. અને તેટલા પખવાડીયા વીત્યા બાદ શ્વાસોશ્વાસ
૩૯ કમદલિકોની અંદર જેટલા પ્રમાણમાં લે. દાખલા તરીકે સમજી લ્યો કે એક દેવને રસ હોય તેને જ અનુસારે કર્મનો સ્થિતિ આજે આહારની ઈચછા થઈ. હવે ફરીથી તેને બંધ થાય છે. એટલે કર્મની સ્થિતિ-કર્મના એક સાગરોપમનું આયુષ્ય હોય. તે એક રસને આધીન હોય છે. આ બાબતમાં લાડવાનું હજાર વર્ષ પછી આહારની ઈચછા થાય. ને દષ્ટાંત વિચારવું. પંદર દિવસ પછી શ્વાસે શ્વાસ લ્ય. વિશેષ બીના ૪૦ કર્મ સ્વરૂપની બાબતમાં સમજવું જોઈએ શ્રી બૃહત્સંગ્રહણી વગેરે ઘણું શાસ્ત્રોમાં કે ૧-બંધકાલ અને ૨-ઉદયકાલમાં એક બંધજણાવી છે.
- કાલ જ સ્વાધીનકાલ કહેવાય છે. ઉદયકાલ તે ૩૫ દેવતાઈ એક નાટકમાં દેવોને ચાર નથી, કારણ કે કર્મને ઉદય થતાં જીવને ફલ હજાર વર્ષો ચાલ્યા જાય છે. આવું વિલાસ- જોગવવું જ પડે છે.
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
