________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૦૦ ].
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
તિરસ્કારરૂપ પાપકાર્યથી આત્માને દુઃખ થાય છે. અવિચળ નિયમને લીધે, વહેલું મોડું અધઃપતન તિરસ્કારજન્ય અશ્રદ્ધાથી મનુષ્યમાં અનેક પ્રકારનું થાય છે એ નિઃશંક છે. કુદરતને અવિચળ ન્યાય સંઘર્ષણ થાય છે-આ સર્વને વિચાર કરતાં પિતાના સર્વદા પિતાનું કાર્ય અવિચ્છિન્નપણે કર્યો જાય છે. પાડોશીનું વાત " એટલે પોતાની વાત નું પર- કુદરતના પૂર્વ ન્યાયથી ભય-કોરની સવે ત્ર ઉચ્છેદ માપ એવો અર્થ ઘટાવી શકાય છે. પડોશી પહેલાં થાય છે. શ્રદ્ધા, શાન્તિ અને સમભાવવૃત્તિ પરિણમે સ્વતંત્ર હોય તો કોઈ મનુષ્ય પોતે ખરે સ્વતંત્ર બની છે. કુદરતનો અવિચળ ન્યાય સંસારના સુકાનીરૂપ શકે છે. આથી પડોશીને પહેલાં સ્વતંત્ર કરવો એ છે. સંસારનું પ્રત્યેક કાર્ય કુદરતના ન્યાય અનુસાર પ્રત્યેક મનુષ્યનું કર્તવ્ય છે.
થયા કરે છે. કુદરતી ન્યાય સચ્ચારિત્રના જનક છે. સ્વાતંત્ર્ય-પ્રાપ્તિ માટે દરેક રાષ્ટ્રોનો જે વન- શુભ ભાવના આદિ ઉચ્ચ સદ્ગુણને આવિર્ભાવ પણ કલહ અવિરત રીતે ચાલ્યા કરે છે તેમાં પ્રેમનું પ્રકૃતિના અવિચલ ન્યાયથી જ થાય છે. કાર્ય અત્યંત પ્રભાવશાળી બની શકે છે. પ્રેમથી કાઈ જે પ્રજાજનામાં પરસ્પર વિશ્વાસ ન હોય તેઓ પણ જાતના રક્તપાત વિના ભિન્નભિન્ન રાષ્ટ્રો વચ્ચે પારતની જંજીરોમાં જકડાયેલા રહે છે એમ શાંત-સમાધાન થઈ શકે છે. પ્રેમથી જ કરેલાં સમા- અનેક દેશોની પરિસ્થિતિ ઉપરથી સ્પષ્ટ જણાય છે. ધાનથી જે તે દેશનું બળ વધે છે. આક્રમણ કે જે પ્રજાજનોમાં અરસપરસ અત્યંત વિશ્વાસ હાથ
તપાતથી કોઈ દેશ, રાજ્ય કે જનતા–મનુષ્યની તે જ પ્રજાજને સ્વાતંત્ર્ય અનુભવી શકે છે. જે રાજ્યરાજકીય મુક્તિ કેઈ કાળે સંભવનીય નથી. સત્ય માં ન્યાયવૃત્તિ વિશેષ હોય તે જ રાજ્ય ચિરસ્થાયી જ્ઞાનનાં યોગ્ય વિતરણથી જ તેવી મુક્તિ પ્રાપ્ત થઈ બને છે. જે ઘરમાં અત્યંત કલેશ અને કુસંપ હાય શકે છે. સત્ય જ્ઞાનના પ્રચારથી જનતાની દષ્ટ તે ઘરનો વિનાશ જ થાય એમાં કંઈ શક નથી. આધ્યાત્મિક બને છે. આધ્યાત્મિક દષ્ટિના કારણે, સંપરૂપી મહાન બળ વિના કે કુટુંબ, જાતિ, રાષ્ટ્ર ભોતિક વસ્તુઓની અસત્યતાનું ભાન થાય છે. દરેક
આદિમાં ખરું સત્ત્વ નથી આવી શકતું. સંપથી જ મનુષ્યને પોતાના દિવ્ય સ્વરૂપમાં નિરતિશય શ્રદ્ધા
સર્વને સંગીન બળની પ્રાપ્તિ થાય છે. સુસંપને પરજાગે છે. એ શ્રદ્ધાથી સામ્યભાવને પ્રાદુર્ભાવ થાય
ણામે, રાષ્ટ્રો વિગેરેનું કાર્ય અત્યંત વ્યવસ્થિત રીતે છે. સામ્યભાવથી તમામ પ્રકારના ભેદભાવને નાશ
ચાલે છે. સંપથી સ્વમાન આદિ અનેક ઉચ્ચ પ્રતિના પરિણમે છે.
સગુણાની પરિણતિ થાય છે. એ સશુણા રાષ્ટ્ર જે તે રાજ્યની સંગીનતા અને સત્તા ન્યાયથી વિગેરેનાં ખરાં બળરૂપ થઈ પડે છે. એ સલ્લુણા જ વધે છે એમ મહારાજ્યોના ઉદય અને અસ્તના રાષ્ટ્ર વિગેરેની અતુલ સંપત્તિરૂપ બની રહે છે. ઇતિહાસ ઉપરથી સ્પષ્ટ રીતે માલુમ પડે છે.
સત્યરૂપ મહાન સદ્ગુણ બીજા કોઈપણ સંદ ન્યાયથી પ્રજામાં શ્રદ્ધા જાગે છે. અન્યાયંથી અશ્રદ્ધા
થી અહા ગુણ કરતાં દરેક પ્રજાને વિશેષ આવશ્યક છે. એ પરિણમે છે. શ્રદ્ધાથી પરસ્પર, હિતની એકતા થાય
- સદ્ગુણથી અનેક આનુષગિક ગુણની પ્રાપ્તિ થાય છે. એ એક્તાથી સત્તાનાં મૂળ અત્યંત સુદઢ બને છે. છે. કોઈપણ પ્રજાને સત્યની ખરી પરિણુત થતાં,
પક્ષપાત-અન્યાય કુદરતને સર્વ રીતે અસહ્ય તે પ્રજા વસ્તુતઃ સત્ત્વશાળી બને છે. સત્યતાને કારણે, હોવાથી, કુદરત અયોગ્ય શક્તિ અને અયોગ્ય રપર્ધા એક પ્રજા પ્રત્યે બીજી પ્રજાએ સંનિટ જ રહે છે. સદંતર બંધ કરવા મથે છે. આથી અયોગ્ય મનુ- સત્યરૂપી બળથી વિવિધ પ્રજાઓનું યથાચોગ્ય સંકવ્યાનું પ્રાન્ત નિઃસારણ થાય છે. સર્વ પ્રકારના લન થાય છે. સત્યની અવગણનાથી પ્રત્યેક પ્રજાનું પક્ષપાતી અને અનિયંત્રિત શાસનનું કુદરતનો આ અધઃપતન અવશ્ય થાય છે. પ્રજા અનેક પ્રકારના
For Private And Personal Use Only
