________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લેખક-રા. ચોકસી.
મન સાધ્યું તેણે સઘળે સાધ્યું.
શ્રી શાતિજિન સ્તવનમાં જોઈ ગયા કે બચ્ચાની રમત નથી. એ સારું દઢનિશ્ચય સાચી શાંતદશાની પ્રાપ્તિ નિશ્ચયી આત્મા અને ખરી અણુવૃત્તિ જોઈએ. એ ઉપરાંત એ માટે દર નથી, પણ એ સારુ એણે પ્રણિધાન- જાતની સાધનામાં દોરવણી આપે તેવા નાયકએકાગ્રતા કરવી જોઈએ. એ સારું નિશ્ચળ ની પણ જરૂર. કુંથુનાથ પ્રભુ નાયકની ગરજ ધ્યાનની આવશ્યક્તા લેખાય. જ્યાં સુધી મન સારે તેમ છે. તેમણે ચક્રવતી પદ ભોગવી છે પર કાબુ ન જામે ત્યાં સુધી ધ્યાનમગ્નતા ખંડ ધરતીની નેતાગીરી કરી બતાવી છે. લાભી શકાય નહીં. એટલે હવે મુમુક્ષુ આત્મા પરિપુ અને અઢાર દૂષણ પર સંપૂર્ણ જય એ દિશામાં આગળ પગલા માંડવા જ્યાં પ્રાપ્ત કરી, આત્મલક્ષમી પણ સિદ્ધ કરી છે. તત્પર બને છે ત્યાં મન, વચન, કાયારૂપ મને પ્રદેશમાં એકછત્રી સામ્રાજ્ય સ્થાપ્યા ત્રિગ પર સત્તા સ્થાપવાની વાત નેત્ર સામે વિના આત્મસાક્ષાત્કાર શક્ય નથી જ. આવા તરવરે છે. એમાં પણ જ્યાં મન પર અંકુશ અનુભવી નેતા મેળવીને તેમની સામે અધ્યાધરવાનો વિચાર સેવે છે ત્યાં જાતજાતની ત્મપંથે પ્રગતિ સાધતે આત્મા, પિતાને મુશ્કેલીઓ નજર સામે જણાય છે. એથી ક્યાં ક્યાં મુશીબતે નડે છે અને એમાં કેવા એ સત્તરમાં તીર્થપતિ સામે અવનત મસ્તકે પ્રકારની મદદની જરૂર છે એ બાબતમાં મનજીપ્રશ્ન કરે છે –
ભાઈની વિચિત્ર કહાણું વર્ણવે છે. શ્રીમદ્ હે પ્રભુ, આ વિચિત્રતાથી ભરપૂર એવું આનંદઘનજીએ સંકલનને પોતે જ જાણે મનડું શાથી વશ થાય ? આ પ્રશ્ન કરનાર મુમુક્ષુ આત્માની સ્થિતિમાં ન હોય એવી સુમુક્ષુ આત્મા પ્રથમ જ છે એમ માનવાનું રીતે સ્તવનમાં ઉતારે છે. એને ભાવ નિમ્ન નથી. લેખક, વક્તા અને કવિઓએ પણ પ્રકારે રજૂ થાય છે. મનડા” ને યાદ કર્યું છે. “ભૂ મન ભમરા તું ક્યાં ?
હે પરમેશ્વર, આ મનડું કઈ રીતે ભો દિવસ ને રાત;
કબજામાં રહેતું નથી. જેમ જેમ સમજામાયાને બાંધેલ પ્રાણિયે,
વીને કામ લેવા જઉં છું તેમ તેમ તે વધારે સમ નહિં કંઈ વાત–ભૂલ્યો, દૂર ભાગે છે! “જે જેને અભિલખે રે, તે | A mind is deep ravine અથવા તે તેથી દૂર ભાગે ? જે ઘાટ થાય છે ! મન એ ઊંડી ખાઈ છે.” “મનરૂપી ગુહાને પ્રાણાયામ કે રેચક–પુરક ને કુંભક વિગેરે કોઈ પાર ન પામે.?
- ક્રિયાઓ કેટલીયે વાર નિષ્ફળતાને વરે છે? ઉપરના વાક પુરવાર કરે છે કે મનજી- અને દેહમાં પ્રકેપ પેદા કરી વિપરીત અસર ભાઈની સાધના ઘણું કપરી છે. એ કંઈ જન્માવે છે. કદાચ શંકા ઉપજે કે મનને
For Private And Personal Use Only
