________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
$
છ દ્રવ્ય યા પાંચ અસ્તિકાય અને કર્મસમૂહ.
ક્રમાંક
છે દ્રવ્યના નામ.
| | , |
- પરિણામી પડ્યું - | જીવપણું ૦ | મૃતિમંનપણું છે
ક્ષેત્ર - | સંપ્રદેશીપણું ૦ | એકપણું
| ક્રિયાપણું ૦ | નિત્યહેવાપણું | - | કારણુપણું ૦ |
h]DF |
છે ૦ | સર્વાગતપણું ૦ | અપ્રદેશીપણું )
ધર્માસ્તિકાય.
૦
અધર્માસ્તિકાય.
૦ - ૦ ૦
૦ -
૦ ૦
આકાશાસ્તિકાય.
૦ ૦ ૦ -
૦ -
૦
૦
જીવાસ્તિકાય.
૦ - ૦ ૦
૦ -
૦
૦
પુલાસ્તિકાય.
0
1
1
૦
૦ •
- ૦
૦ - -
૦ - -
પુદ્ગલાસ્તિકાયમાં કર્મને સમાવેશ થાય છે. એ વિષે અહીં વિસ્તારથી વિચારણા આવશ્યક છે. એ કર્મોના દળિયાના સંબંધથી જ આત્માને દેહરૂપી કેદખાનામાં પુરાઈ રહી, સંસારરૂપી રંગભૂમિ પર વિવિધ પ્રકારના અભિનય કરવા પડે છે. આત્માના જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રરૂપ સ્વસ્વભાવને ઢાંકી દેનાર પણ એ કર્મરાજ છે. એને કાબૂ એટલી હદે આવી ગયેલ છે કે જેથી આત્મા છેટાને ખરા તરિકે, જૂઠાને સાચા તરિકે, અથવા તો દેષને ગુણ તરિકે ઓળખે છે. “યિતે તિ ર્મ ” જીવ જે કંઈ હેત-ઈરાદાવડે કરે તે કર્મ કહેવાય છે. મિથ્યાત્વાદિક હેતુઓ વડે આત્મા યા જીવ પિતાની સાથે કર્મવર્ગણનાં પગલે બાંધે છે. અંજનચૂર્ણના ડાભડાની પેઠે નિરંતર યુગલે કરીને ભરેલા લોકને વિષે ક્ષીરનીરન્યાયે અથવા તે લેહાગ્નિન્યાયે કર્મપુદ્ગલેની વણાએ જીવ, મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય અને ગરૂપ અભ્યતંર હેતુઓ વડે સંબંધ કરે છે, વા સંગ્રહે છે. કર્મરૂપી છે તેમ તેનો કરેલે ઉપઘાત અરૂપી એવા આત્માને થઈ શકે છે. એની પુષ્ટિમાં કહેવાનું કે જેમ મદ્યપાન કરનાર ડાહ્યો મનુષ્ય પણ એ માના
For Private And Personal Use Only
