Atmanand Prakash Pustak 034 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૧૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ આત્મદ્રવ્યને લુંટી રહ્યા છે, કષાય મોટા ચાર વિષય વ્યાલ ને સ્મર શાર્દૂલના. સુણાય શેરબકોર. જીવપથિક ત્યાં ભૂલો પડીને, ગોથાં નિશદિન ખાય; ભ્રષ્ટ થઈ સન્માર્ગથકી તે, ઉમા વહી જાય.”
શાસનભ્રષ્ટની દુર્દશા ગાથા ર૯-૩૦. તુજ સમય-સરથી ભ્રષ્ટ, થઈ સર્વ વૃક્ષજાતિમાં ભમતાં; સારણિ જલ યમ જી, સ્થાને સ્થાન બંધાઈ જતાં. ૨૯
હારા સમયરૂપ (શાસનરૂ૫) સરોવરથી ભ્રષ્ટ થયેલા છે, નીકના પાણીની જેમ સ્થાને સ્થાને બંધાતા જઈ, સર્વ વૃક્ષ જાતિઓમાં ભમે છે.
અહીં જિનશાસનને સરોવરનું રૂપક આપ્યું છે. આ સરોવરમાંથી જે છે ભ્રષ્ટ થાય તે નાકના પાણીની જેમ ઠેકાણે ઠેકાણે બંધાતા જઈ વિવિધ વૃક્ષ જાતિઓમાં ભમે છે. આ રૂપક બહુ મનન કરવા યોગ્ય છે. સારોવરમાંથી પાણી નીકમાં આવે છે, ત્યારપછી તે જુદા જુદા વૃક્ષને પાછું પૂરું પાડે છે અને ઠેકાણે ઠેકાણે વૃક્ષની આસપાસ કયારારૂપે બંધાતું જાય છે, તે જ પ્રકારે શાસનભ્રષ્ટ જીવે ઠેકાણે ઠેકાણે કર્મરૂપ બંધનથી બંધાતા જાય છે, અને વિવિધ વૃક્ષજાતિઓમાં જમે છે, એટલે કે વનસ્પતી આદિ એકેદ્રિયમાં જન્મમરણપરંપરા કરે છે.
શાસનભ્રષ્ટ કોણ ગણાય? તે વિચારવા એગ્ય છે. જે જિનાજ્ઞાથી વિપરીતપણે વ તે. “શાસન શાસન” એમ શબ્દમાત્ર બેલી શાસનભક્ત હોવાને દંભ કરનાર જે ભાવથી જિનાજ્ઞાવિરાધક હોય તે તે શાસનબ્રણ જ કહી શકાય. “જૈન” નામ ધરાવે, પણ જિનના અનુયાયીમાં હોવા ગ્ય જનત્વના લક્ષણ આત્મામાં ન પરિણમ્યા હોય તે પરમાર્થથી “જૈન” ન ગણાય, જિનશાસનથી બાહ્ય ગણાય; કારણ કે સર્વત્ર ભાવનું જ પ્રાધાન્ય છે. આ અંગે શ્રી ઉપમિતિકારે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં આ પ્રમાણે ભારપૂર્વક પિકારીને કહ્યું છે
"भावग्राह्य हीदं भागवतशासनभवनं, नात्र बहिश्छायया प्रविष्टः परमार्थतः प्रविष्टो भवतीत विज्ञेयम् ॥"
આ ભગવંતનું શાસનભવન ભાવથી ગ્રહણ કરવા ચોગ્ય છે અને બાહ્ય છાયાથી પ્રવિષ્ટ થયેલે પરમાર્થથી પ્રવિષ્ટ થયું નથી એમ જાણવું.”
શ્રી. ઉપ.ભ. ક. પ્ર. ૧.