________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરિસ્થિતિ સમજે. ૨માં તેજી હશે તે આપણા મોઢા ઉપર પણ તેજી આવશે અને વેપારની મંદી આપણું જીવનમાં પણ મંદી આયુશે આમ વેપારની આબાદિ કે બરબાદિ સાથે આપણે ખાસ નિમ્બત છે. હવે જ્યારે સારાયે જગતની અંદર વેપારની મંદી દરેકને સતાવી રહી હોય ત્યારે તે જૈનોને નુકસાન કરે તે સ્વાભાવિક છે. વળી અત્યાર સુધી કેટલાક વેપારી જે આપણને ઈજારા સમાન હતા તેમાં પણું જેનેતર પ્રજા આવી પહોંચી છે અને હરીફાઈમાં જેનોને હરાવી પિતે આ ગળ પડતું સ્થાન ભેગવે છે. આમ સમાજની પીઠ સમાન વેપારની અંદર આ પણ પીછે હઠ છે. કેળવણીના ક્ષેત્રની અંદર પણ આપણું સ્થાન સતિષકારક ન કહેવાય. અમુક અપવાદ સિવાય જૈન વિદ્યાર્થીઓ હાઈસ્કુલમાં કે કોલેજમાં જળહળતી કારકીદી બતાવી શકયા નથી. અને પરિણામે રાજકારણમાં અને સરકારી ઉચ્ચ અધિકારવાળી નોકરીમાં આજે જે તેટલાં જૈન જેવામાં આવતા નથી. વળી મને કહેતાં દુઃખ થાય છે કે આપણે એક વસ્તુ યથાર્થ રીતે સમજ્યા નથી અને તે બાળકો પ્રત્યેની આપણી ફરજ. આજને બાળક એ કાલને યુવાન છે એ સારાય સમાજની ઈજજતને રક્ષણહાર છે અને સમાજે રચેલાં રમ્ય આદર્શ મૂર્ત સ્વરૂપ આપનાર એ ભવિષ્યને ઉમેદવાર છે. એ વાત લક્ષમાં રાખીને આપણે તેને કેળવવામાં નિષ્ફળ નીવડ્યા છીએ. તેના સંસ્કૃતિ ઘેલા માનસને આપણે પિષી શકયા નથી, અને તેની ઉંચી ઉડતી મહાત્વાકાંક્ષાઓને આપણે આપ આપસના કછઆઓ ઉભા કરી રેકી રહ્યા છીયે. પુત્રના વેવિશાળ અને બહુ તે લગ્ન સુધી તેને કેળવણી આપવામાં આપણ ફરજ સમાપ્ત થતી હોય તેવી માન્યતા આપણામાં ઘર કરી બેઠી છે. ગમે તેમ હોય પણ જેમ વેપારની અંદર તેમ કેળવણીની બાબતમાં પણ આપણે હજુ ઘણું કરવાનું રહે છે. સમાજમાં સ્ત્રીઓનું સ્થાન પણ વિચારણા માગે છે. આપણે તેને અક્ષરજ્ઞાન આપી પશુની સ્થિતિમાંથી મનુષ્ય બનાવવી જ રહી. જે પિતા પોતાની પુત્રી તરફ આ પ્રથમ અને મૂળભૂત ફરજ અદા કરતા નથી તે પુત્રીને પિતા નથી પણ દુશમન છે એમ કહેતાં મને સહેજે સંકેચ કે દુઃખ નહિ થાય. હજુ વિધવાઓને પ્રશ્ન તે અણુઉકેલ પડ્યો છે. તે નિરાધાર અબળાઓ રાત્રિ દિવસ અશ્રુઓ સારી રહી છે. તેઓની સ્થિતિ અને નિરાધારતા પણ આપણું યાન નિમંત્રે છે. બાળ મરણનું , દિન વધતી દરિદ્રતા અને વચ્ચે જતા દર્દો, સમાજમાં ઘર કરી દે છે. બેટા એ સ્થા ત્યજાએલાં વૃદ્ધ જનેની લાચાર અવસ્થા, ચા અને આ બીજા પ્રશ્નો સમાજને સતાવી રહ્યા છે અને સમાજજીવન વિષમય બનાવે છે. આમ લખવામાં મારે ઈરાદે ઢાલની કાળી બાજુ ચિતરવાને અને સમાજને ઉતારી પાડવાનો છે એવું
For Private And Personal Use Only
