________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધમ સાગરઉપાધ્યાય-રાસ.
دنیا کی
امید میں ناکامی های
به یه به
નેમિસાગર અને ભકિતસાગર–આ બંનેએ ધર્મસાગરના સ્વર્ગવાસ પછી ધર્મ સાગરના મંતવ્યો માટે પૂરી જુ બેસ ઉપાડી હતી અને સાગર પક્ષનાં મમત્વને લીધે તપાગચ્છના મુનિમંડલમાં ભારે ખળભળાટ થયે હતો. આ બે મુનિને માટે સં. ૧૬૭૨ માં તપાગચ્છનાયક વિજયસેનસૂરિને ગચ્છ બહારને નીચે પ્રમાણે પટ કાઢ પડયે હેતે --
છ સ્વસ્તિ શ્રી શ્રી હીરવિજયસૂરિ ગુરુ નમઃ છે શ્રી વિજયસેનસૂરિભિ લિખતે જે સમસ્ત સાધુ સાધવી શ્રાવક શ્રાવિકા એગ્યું ! અપરં ઉપાધ્યાય શ્રી લબ્ધિસાગર ગણિ શિષ્ય ઉપાધ્યાય શ્રી નેમિસાગર ગણિનઉં ઉપાધ્યાય પદ પાછું લીધઉં છઈ ! અનઇ એભિર સંઘાતિઈ ગછને સંબંધ ટાલ્યઉ છઈ છે તથા પં. / ભકિતસાગર ગણિ સંઘાતિઈ પણિ ગછ સંબંધ ટાલ્યક છઈ છે એ સમાચાર સç જાણ અનઈ સર્વત્ર જણાવો . સં. ૧૬૭૧ વર્ષે ઈતિ ભદ્ર છે છ ”
પ્રવચનપરીક્ષા–સવૃત્તિ ( ભાં. ૯, પૃ. ૧૪-૧૫૫ ) આ એક મેટો ગ્રંથ છે. તેમાં જૈન સંપ્રદાયમાં ચાલતા કેટલાક જુદા જુદા ગની પરંપરા અને માન્યતાના સંબંધમાં ખૂબ ખંડનમંડનાત્મક વિવેચન કરેલું છે. એજ ગ્રંથને લઈને પાટણમાં અભયદેસૂરિ ખરતર ગચ્છમાં થયા કે નહિ એ સંબંધી વાદ-વિવાદ સં. ૧૬૧૭ માં મચ્ચે હતો. આ ગ્રંથના પ્રત્યુત્તર રૂપે ખરતરગચ્છ તરફથી પણ એવી જ કોટિનાં લખાણો લખાયાં હતાં. એ બધાં લખાણે મોટે ભાગે સંસ્કૃતમાં છે. દાખલા તરીકે ગુણવિનયે ઉત્સુદ્દઘાટન કુલક નવાનગરમાં રમું. આ ગ્રંથને તેના કર્તાના સ્વર્ગવાસ પછી તેના શિષ્ય વિશેષ મમત્વથી સ્વીકારી તેની પ્રરૂપણ કરતા હતા, તેથી વિજયસેનસૂરિને એક પટે લખી નીચે પ્રમાણે જણાવવું પડયું હતું –
* સંવત ૧૮૭૧ વર્ષે પિષ શુદિ ૧૩ મે અહમ્મદપુરે શ્રી વિજયસેનસૂરિભિલિખિતે છે સમસ્ત તપાગચ્છ સમવાય ચે યં ! અહારી આજ્ઞાપૂર્વક મધ્યસ્થ પાંચ ગીતાર્થ બઈસી પ્રવચનપરીક્ષા ગ્રંથ સધાઈ તિવાર પછો વાંચવઉ છે અન્યથા ન વાંચવઉ છે તે પ્રી છે ઇતિ ભદ્રમ છે ”
આ ગ્રંથની પ્રત ભાંડારકર ઇન્સ્ટિટયૂટમાં છે તેનું મૂલનામ કર્તાએ કુપક્ષકેશિક સહસ્ત્રકિરણ આપ્યું હતું. પણ તે જણાવે છે કે પ્રવચન પરીક્ષા એ બીજું નામ હીરવિજયસૂરિએ આપ્યું હતું.
(ચાલુ) –. લ–
For Private And Personal Use Only
