________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયંત્રણ.
૧૦૧
વોં મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયંત્રણ. દઉં @ @ @@ @@@
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૭૯ થી શ )
અનુવાદક—વિઠ્ઠલદાસ મૂ. શાહ બી. એ. ખરી રીતે કહીએ તે જેવા ન હોઈએ એવા દેખાવું એજ ધૂર્તતા છે. એજ કપટ છે, એનાથી મનુષ્યનું યથાર્થ સ્વરૂપ છુપાઈ જાય છે. એ દંભને એક પ્રકાર છે. એ ગીતાના “ અદભવ”ને વિરોધી છે. ધૂર્ત મનુષ્ય પિતાનું ખરૂં સ્વરૂપ છુપાવી રાખીને કેવળ બીજા પાસેથી ધન અને બીજી વસ્તુઓ લઈ લેવાની ગરજથી જ બનાવટી રૂપ ધારણ કરે છે.
સહનશીલતાના અભાવને ઈર્ષ્યા કહેવાય છે. એ દ્રષ અને ધૃણાનું જ એક સ્વરૂપવિશેષ છે. - જ્યારે છેષ લાંબે વખત રહે છે ત્યારે તે અમર્ષનું રૂપ ધારણ કરે છે. દર્પ અભિમાનનું એક રૂપ છે. એ અસંતેષની અનધિકાર ચેષ્ટા છે. આપણું મર્યાદાથી વધારે દાવો કરે તે દર્પ છે.
પ્રકૃતિથી આગળ વધી જવું એ ધૃષ્ટતા છે. એ ઉડતા છે જે બીજાના પ્રત્યે તિરસ્કારભર્યા વર્તનના રૂપમાં પ્રકટ થાય છે. એનાથી મનુષ્ય ઉદ્ધત થઈને બીજાનું અપમાન કરી બેસે છે. એ પાશવિક ધૂતતા છે. એનાથી વ્યવહારમાં તેમજ બોલવા ચાલવામાં અસભ્યતા આવે છે. એ સ્વભાવ બિકુલ બેહુદે અને અનાદરણીય છે. ધૃષ્ટતા એવી નીતિ છે જે સામાજીક નિયમને તિરસ્કાર કરે છે. ધૃષ્ટ મનુભય બીજાની ભાવનાઓની જરાપણ પરવા કરતું નથી. તે તે કોઈના પ્રત્યે ધૃણા અથવા પિતાની ઉત્કૃષ્ટતા બતાવવાના હેતુથી પિતાના વ્યવહાર અને વાતચીત દ્વારા વૈયકિતક આક્રમણ કરી બેસે છે.
સાધક પુરૂષે અહિં સુધી કહેવામાં આવેલી સઘળી વૃત્તિઓને સંપૂર્ણ ત્યાગ કરી દેવું જોઈએ. એ આસુરી સંપત્તિ છે. કરૂણા, સત્ય, અહિંસા, બ્રહ્મચર્ય, દયા વિગેરે દેવી સંપત્તિઓ વધવાથી આસુરી સંપત્તિ દૂર થઈ જશે. હમેશાં અનુભવ કરે કે તમે શુદ્ધ સત્, ચિત્ , આનન્દ વ્યાપક આત્મા છે. એ બધા દુર્ગણ નષ્ટ થઈ જશે અને સાત્વિક ગુણે આપોઆપ પ્રકટ થઈ જશે.
કેઇકઈ વાર મનને માટે અંતઃકરણ શબ્દનો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે, તેમાં મન, બુદ્ધિ, ચિત્ત તથા અહંકાર એ ચારેને સમાવેશ થઈ જાય છે.
For Private And Personal Use Only
