________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ્ઞાતિ અને તેનો ઉદય.
૧૧૩ ઉત્તેજન મળે છે. એક-બે નાતોમાં તે કન્યા કેળવણી સારૂ ગાડીની ગોઠવણ પણ કરવામાં આવી છે જેથી દૂરની નિશાળોમાં પણ હાજરી આપી શકાય. કેટલીક ના પિતાના તરફથી માસિક કે વૈમાસિક કાઢી અને જુદા જુદા વિષયે ઉપર નાના નિબંધ લખાવી કેળવણીને ફેલાવો કરે છે.
જ્ઞાતિનું કેળવણી ફંડ વધારવા સારૂ લગન અને એવા બીજા શુભ પ્રસંગો ઉપર ખાસ કર લેવામાં આવે છે અને પૈસાદાર સંગ્રહસ્થા તરફથી મોટી સખાવતે જાહેર થાય છે. કેળવણીના કાર્યોમાં આ રીતે જ્ઞાતિ ઘણી ઉપયોગી મદદ કરી શકે છે. પરંતુ કેટલીક વાતોમાં કોઇપણ પદ્ધતિસર ગોઠવણ હોતી નથી. એટલે કેળવણીના હિતને ઘણું હાનિ પહોંચે છે. વયવસ્થા સર ટ્રસ્ટ અને વ્યાજબી વહીવટને અભાવે કેટલીક નાતેમાં ફંડ બહુ ધીમે ધીમે આગળ વધે છે. આવા ફડેને આધુનિક પદ્ધતિસર મુકવામાં આવતા નહી હોવાથી નાણાં આપનારને નહીં જેવો અવાજ તેના વહીવટની બાબતમાં ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે અને તેથી તે અસંતુષ્ટ થાય એ સ્વાભાવિક છે. આવા ફંડાના મુખ્ય આશય અને ઉદ્દેશ હાલની સામાજીક સ્થિતિને બરાબર બંધબેસ્યા હોવા જોઇએ એટલું જ નહીં પણ તેમાં જરૂરી ફેરફાર થઈ શકે તેવું વલણ હોવું જોઈએ. આ પ્રકારની રીતનો ઉપયોગ કરવાથી જ્ઞાતિ ફંડ મેટું થઈ શકશે અને કેળવણુનો બહાળે ફેલાવો કરી શકાશે.
દિવસોદિવસ ધાર્મિક અને નૈતિક શિક્ષણ ઘણું ઓછું લેવાતું હોય એમ લાગે છે. નિશાળેમાં તે વિષે કંઈ પણ કેળવણું આપવાનું બની શકતું
નથી. આને માટે ખાનગી પાઠશાળાઓ અને વિદ્યાશાળાઓ ધાર્મિક અને આપણે ઠેર ઠેર જઈએ છીએ જેમાં કલાક દેઢ કલાક ધાર્મિક નૈતિક કેળવણું. શિક્ષણ આપવામાં આવે છે. જે રીતે તે શિક્ષણ ઘણે ભાગે
અપાય છે તેથી ધમને વાસ્તવિક બંધ થતું નથી; પણ પિપરીયા જ્ઞાનની માફક અમુક ગાથાઓ કે કલેકે સમજ્યા વિના મઢે ચટપટ બલી જાય છે. આથી ધર્મભાવના ખીલતી નથી અને ધર્મપરની રૂચિમાં નહીં જે ફેરફાર થાય છે. માટે તેવા શિક્ષણની સાથે ધર્મના મુખ્ય સિદ્ધા તેનું પ્રરૂપણ કરી તેમને સર્વ પ્રકારની દલીલોથી મુખ્ય સૂત્રે સમજાવવા જોઈએ. ધર્મ ઉપર નીતિને માટે આધાર છે. આપણું નૈતિક જીવન ઘણે અંશે ધર્મ ઉપર અવલંબીને રહ્યું છે. માટે ધાર્મિક શિક્ષણ સાથે નૈતિક શિક્ષણ મળવું જોઈએ જેથી મનુષ્ય ઉંચા પ્રકારનું ચારિત્ર્ય ખીલવવા પ્રયત્ન કરે અને સગુણે પ્રાપ્ત કરવાનો પ્રયત્ન કરે. ધર્મ શિક્ષણમાં સ્વતંત્ર વિચારને સ્થાન આપવું જોઈએ જેથી ધમ ચર્ચા સારી રીતે થઈ શકે. લગભગ છ સાત વર્ષથી
For Private And Personal Use Only
