________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૨
શ્રી આમાનંદ પ્રકારા,
વિશેષ કરી શકે તેમ નથી. તે તો ફકત મુખ્ય આગેવાની સૂચના અને પદ્ધતિ પ્રમાણે અને સરકારી કેળવણીની પદ્ધતિ અનુસાર કાંઈ કરી શકે. લડાઈને લીધે ઘણા દેશોમાં કેળવણી સંબંધી વિચારો બદલાયા છે. મુંબાઈ યુનીવરસીટીના ચેન્સેલર નામદાર લડવીલીંડન સાહેબે સને ૧૯૧૫ માં તેમના ભાષણમાં જણાવ્યું હતું કે: “મિટનના ઉમદા શબ્દોમાં જે કેળવણી, એ કારણસર, મનુષ્યને સુલેહના અને યુદ્ધના તેના બધા ખાનગી અને જાહેર બંને કાર્યો, વાજબીપણે કનેહ અને ઉમરાવ દીલથી અદા કરવાને ગ્ય બનાવે છે તેને હું સંપૂર્ણ અને ઉદાર કેવાવ કહું છું.” જે કેળવણમાં મનુષ્યની અને નાગરિકની બધી ફરજો અને જવાબદારીઓ અદા કરવાને મનુષ્યને લાયક બનાવવાનું, તેના પિતાના અને ઇતર ફાયદા સારૂ તેની ઉત્તમ માનસિક શકિતઓ ખીલવવાનું અને કુદરત અને સમાજ જે સાધને તેની સન્મુખ રજુ કરે તેને તેની શકિત અનુસાર લાભ લેવાનું ન જાતું હોય તે કેળવણીના નામને લાયક નથી.”
કેળવણું ઉપર બતાવી તે સામાન્ય પ્રકારની છે અને તેથી જ ઘણી વાર કહે વામાં આવે છે કે ભણ્યા પણ ગણ્યા નહીં. ભણેલા કરતાં ગણેલો ઘણીવાર ચડી જાય છે. આપણને વ્યવહારિક કેળવણીની જરૂરિયાત હવે વિશેષ કરીને દેખાય છે. યુનીવર્સીટીમાંથી નીકળતા એકજ પ્રકારના વિદ્યાથીઓ તેમના ભાવિ જીવનમાં ઘણીવાર ફાંફાં મારે છે, માટે જુદા જુદા ઔદ્યોગિક વિષનું જ્ઞાન અને શિક્ષણ આપનારી કેળવણી દાખલ કરવી જોઈએ-તે બાજુ આપણું લોકેએ ઢળવું જોઈએ. આ વિષયને જ્ઞાતિ સાથે ઓછું લાગતું વળગતું હોવાને લીધે બહુ વિસ્તારથી ચર્ચો નથી, કારણ કે તેની પદ્ધતિમાં જ્ઞાતિની સત્તા બીલકુલ નથી અગરતે નહીં જેવી છે. પણ જ્ઞાતિ એટલું તો કરી શકે કે ઔદ્યોગિક અને વ્યવહારિક કેળવણીના જુદા જુદા પ્રકાર સંબંધીની યોગ્ય સૂચનાઓ અને ખબર આપી શકે.
કેટલીક નાતેએ જ્ઞાતિના વિદ્યાર્થીઓને કેળવણી આપવાના સ્તુત્ય પ્રયાસ કર્યા છે અને તેને માટે ફંડ એકઠું કરી તેના વ્યાજમાંથી તેમને નિશાળમાં
ચાલતી ચોપડીઓ, ફી અને સ્કોલરશીપના રૂપમાં મદદ કરજ્ઞાતિ મારફતે વામાં આવે છે, એથી સાધનના અભાવે અટકી પડતા વિદ્યા કેળવણીને પ્રચાર. થઓને તેમને અભ્યાસ જારી રાખવાને સહાય મળે છે અને
કેળવણીનો પ્રચાર પણ હેળા પાયા પર થાય છે. વેપાર ઉદ્યોગની કેળવણમાં હજુ સુધી કઈ નાતે ખાસ બેઠવણ કરી મદદ કર્યાનું જાણુમાં નથી અને તેનું કારણ એ છે કે તેમાં મોટા ભંડોળની જરૂર છે. જ્ઞાતિ ફંડમાંથી અમુક સરતે જે “ લેન ' આપી નાણાં ધીરવામાં આવે તે પરદેશ જઈ જરૂરી કેળવણી પ્રાપ્ત કરવાને શકિતમાન થઈ શકે. વળી દર વર્ષે પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થતા વિદ્યાર્થીઓની તેમની લાયકાત પ્રમાણે ઇનામો આપવાથી પણ તેમને ઘણું
For Private And Personal Use Only
