________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૨૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. क्रोधो हि शत्रुः प्रथमो नराणां, देहस्थितो देहविनाशनाय । यथा स्थितः काष्टगतो हि वह्निः स एव वह्निर्दहते शरीरम् ।।
( ૩ ) લેભ. લભના આકાર, પ્રકાર અને સ્વભાવાદિ અતીવ ભીષણ છે. સમસ્ત સંસારના એવર્યની પ્રાપ્તિ થાય તો પણ તેની તૃપ્તિ થતી નથી. લોભ કરતાં વધારે મેટું પાપ બીજું એક પણ નથી. લોભથી બુદ્ધિ વિચલિત બને છે અને વિષયલિસા પ્રાદુર્ભત થાય છે. વિષયલેલુપ મનુષ્યને કયાંય પણ સુખ નથી મળતું; ખરૂં કહીએ તે સુખ એને છોડીને દૂર ચાલ્યું જાય છે. તેથી મનુષ્ય હમેશાં લુખ્ય વસ્તુની જ શોધમાં લાગ્યું રહે છે, એટલા માટે લોભી મનુષ્યનું સુખ આકાશ કુસુમવત્ અથવા સેવન ક૯૫નાવત્ નિતાંત અદશ્ય અને અસંભવિત હોય છે તેથી કરીને લેભને સર્વથા પરિત્યાગ કરવો જોઈએ.
હવે દ્રવ્યોપાર્જનમાં અત્યંત લેભ રાખવામાં આવે છે, તેને બદલે આપણે સંસાર વ્યવહાર સારી રીતે ચાલી શકે એટલું દ્રવ્ય પ્રાપ્ત કરવાની ઈચછા રાખવી અને પછી પરમાત્માનો નામ સમરણ તથા ધ્યાન ચિંતનમાં લાભ વધારે એ લાભને સદુપયેગ છે. પ્રભુના નામનું ગમે તેટલું વધારે ને વધારે ભજન-સ્મરણું હોય તે પણ તેમાં કદિ સંતોષ ન માનતાં વધારે ને વધારે ભજન કીર્તન થાય એ લોભ રાખવું જોઈએ. એમ કરવાથી એ લેભ અદ્વિતીય મિત્રભાવ સિદ્ધ કરે છે. પ્રભુના નામસ્મરણને મહિમા અગાધ છે. આમ બને તે લેભ ખરાબ નહિ, પણ ઉત્તમ મિત્ર ગણાય.
लोभमूलानि पापानि, रसमूलानि व्याधयः । इष्टमूलानि शोकानि, त्रीणि त्यक्त्वा सुखी भव ॥ लोभश्चेदगुणेन किं पिशुनता यद्यस्ति किं पातकैः । सत्यं चेत्तपसा च किं शुचिमनो यद्यस्ति तीर्थेन किं ॥ सौजन्यं यदि किं गुणैः स्वमहिमा यद्यस्ति किं मण्डनैः । सद्विद्या यदि किं धनरषयशो यद्यस्ति किं मृत्युना ॥
(૪) મેહ. મહ તો એક બલા છે. તેમાં ફસાયેલા મનુષ્યને કર્તવ્યાકર્તવ્યનું જ્ઞાન રહેતું નથી. મેહની જાળ સર્વથા વિનાશકારી છે. રૂપ, ધન તથા માનમાં મેહ રાખીને સંસારનાં અન્ય કાર્યો તથા ભગવસ્ત્રાતિના પ્રયને ભૂલી જવા એ કરતાં બીજા સ્થળોમાં જરૂર પુરતે મેહ રાખીને સાચે સાચે સંપૂર્ણ માહિ પરમા
For Private And Personal Use Only
