________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધર્મ.
માયાનો બાંધેલ પ્રાણી કદી માયા તજવી શક્તો નથી. દરેક બંધુઓએ પિતાના આત્માના હિતાર્થે સત્યધર્મનું સ્વરૂપ સમજવું જોઈએ. એક ચીજ ખરીદવામાં જેટલી કાળજી રાખીએ છીએ તેના કરતાં એક લાખગણું કાળજી રાખી સત્યધર્મનું શોધન કરતાં શીખવું જોઈએ, કારણ કે મનુષ્યદેહની સાર્થકતા તેમાંજ સમાયેલી છે. જે ધર્મ આત્મકલ્યાણ કરતા નથી, જે ધર્મ મોક્ષમાર્ગ બતાવતે નથી, ભવાટવીમાં ભમાવનાર રસ્તાઓનું જે નિર્મૂલન કરતું નથી, જે ધર્મ ઉત્કાન્તિની પરાકાષ્ટાએ પહોંચાડતા નથી; અખંડ શાંતિનું સામ્રાજ્ય સ્થાપતો નથી, જે મૈત્રી ભાવનાનો પ્રકાશ કરતું નથી અને જે સત્ય માર્ગનું અવલંબન કરાવતે નથી, તે ધર્મ નથી પણ એક અધમ છે.
ધમ શબ્દનો ભાવાર્થ એવો છે કે-જે મનુષ્યને પડતી ગતિમાંથી બચાવી જીવનને ઉદ્ધાર કરનાર છે. તેના શબ્દને નાદ થતાંની સાથે જ તેમાં હિતની બાબતોનો સમાવેશ થઈ શકે છે. “ધર્મમાં વાદ નથી, વિવાદ નથી ” કલેશકંકાસ કે કદાગ્રહને સ્થાન નથી, ઝેર–વેર અને વિરોધોને વધારનાર નથી, પરંતુ તેનો નાશક છે. જગતના સર્વ જીવ પ્રતિ “વસુધૈવ કુટુચવ ” સમસ્ત જગત તે કુટુમ્બરૂપ છે એવી વિશ્વભાવનાને પ્રેરક છે, તે પક્ષપાત કે સ્વાર્થબુદ્ધિથી પર છે અને પરમાર્થને સદા વાહક છે, માટે જેઓ ધર્મના નામે લડાઈઓ લડે છે, વેર-વિરોધ વધારે છે, હઠ–કદાગ્રહને સેવે છે તેઓ ધર્મના ન્હાના નીચે અધર્મ કરે છે. પછી તે ચહાય તો તે હિંદુ હે, મુસ્લીમ હો, ક્રિશ્ચીયન હે, યાહુદી હો, ફાવે તે છે, પરંતુ તે ધર્મના નામનું ગૌરવ વધારવાને બદલે ધર્મને હીણપ કરે છે અને ધર્મના નામને એબ લગાડે છે.
“ધર્મમાં જ્ઞાતિ નથી, નાના મેટાનો ભેદ નથી, ક્રોધ નથી, માન નથી, માયા નથી, લેભ નથી,” તે સર્વ પાશવવૃત્તિનો પ્રલય કર્તા છે તે તો માત્ર જગત પ્રતિ મૈત્રી ભાવનાનું આહ્વાહન કરે છે.
જેનોના ૧૪૪૪ ગ્રંથના કર્તા મહાન ધુરંધર, પ્રખર વિદ્વાન, સુવિહિત આચાર્ય શ્રીમદ્દ હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજ એક સ્થળે કળે છે કે
सेयंवरो आसंवरोवा बुद्धो वा अहव अन्नोवा ।
समभाव भावि अप्पा लहेइ मुख्खं न संदेहो ।। આ ઉપરથી પણ જોઈ શકાશે કે ફાવે તે જ્ઞાતિ સમૂહની ફાવે તે વ્યક્તિ હોય પરંતુ જ્યાં સુધી તેનામાં જગત્ પ્રતિશામ્ય ભાવનાનો પાદુર્ભાવ થયે નથી તે મોક્ષ જઈ શકતો જ નથી, તે પછી ધર્મમાં કલેશ, કંકાસ કે કદાગ્રહુને કે વૈર વિરોધને સ્થાન જ ક્યાં રહ્યું, માટે ખરા ધર્મના ઉપાસકે યથાર્થ ધર્મ અંગીકાર કરે
For Private And Personal Use Only
