________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કેટલાક ઉપયોગી વિચારે.
૧૨૫ નિગ્રહ દેખાડવાની જરૂર પડે છે. અને એ વાત પિતાની યોગ્યતા અનુસાર જીવન વ્યતીત કરવાની છે. આજકાલ પિતાની યોગ્યતા ઉપરાંત વ્યય કરવાના રંગે એટલું બધું ભીષણરૂપ ધારણ કર્યું છે કે તેનાથી સંસારના લગભગ પાસે ટકા લોકો અત્યંત કષ્ટ પામી રહ્યા છે. પહેલાના એક પ્રકરણમાં આ વિષયમાં થોડુંક કહેવાઈ ગયું છે. આ સ્થળે અમે એટલું જ કહેવા ઈચ્છીએ છીએ કે બીજાની દેખાદેખીથી પોતાના ખર્ચ વિગેરે વધારી મૂકવામાં અને પિતાની જાતને વિપગ્રસ્ત કરવામાં બુદ્ધિમત્તા નથી રહેલી. જે આપણામાં થોડું પણ સાહસ અને મનોનિગ્રહ હોય તો તેનો સૌથી પહેલે ઉપયોગ આપણે એ દોષથી બચવા માટે કરવો જોઈએ. રહેણી કરણી વિગેરેમાં તો આપણે આપણાથી વધારે સંપન્ન લોકેની તરફ કદિ પણ જોવું ન જોઈએ. આપણે કેવળ આપણી પોતાની આર્થિક અને પારિવારિક અવસ્થા ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ. મોટા લોકોની દેખાદેખીથી ઠાઠમાઠથી રહેવા માટે અને પોતાની શ્રીમંતાઈ બતાવવા માટે જ ઘણું લોકે કરજ કરે છે અને છેવટે એ ટી શ્રીમંતાઈ દેખાડીને પાછળથી ભીખારી બનાવી મૂકે છે. અમુક દિવસ બાદ લોકોને ટી શ્રીમંતાઈ દેખાડીને પાછળથી ભીખારી બની પિતાના સંતાનોને દરિદ્ર બનાવી દેવાની અપેક્ષાએ હમેશાં સાધારણ સ્થિતિમાં રહેવું અને પોતાના પરિવારને સુખી રાખવો એ ઘણું સારું છે. પરંતુ આજકાલની પ્રથા એથી ઉલટી છે. લોકોને સસ્તા ખાદીના કપડાં પહેરવામાં શરમ લાગે છે; વેપારીના તકાદા સાંભળવામાં અથવા તો કરજદાર બનવામાં શરમ નથી લાગતી. કોઈ નિર્લજજ મનુષ્ય તે એટલે સુધી કહે છે કે કરજદાર બનવું એ તો આજકાલની ફેશન છે. અને આપણી સરકાર પણ કરજદાર છે. તો પછી અમે કરજદાર બનીએ એમાં કયી મોટી વાત છે.
જે મનુષ્ય એમ ઈચ્છે છે કે લોકો તેને ખરેખર શ્રીમંત અથવા લાયક ગણે તે સમજવું કે તે માણસ જૂઠે અને દગાબાજ છે. આપણું ગજા ઉપરાંતની સ્થિતિ લોકોને બતાવવી એ દગાબાજી સિવાય બીજું કશું નથી. એથી ઉ૯૮ જે મનુષ્ય સાચે હશે તેને લેકે ખરેખર સંપન્ન ગણવા લાગશે તે તેને ઘણું ખરું લાગશે. એવો મનુષ્ય ગરીબાઈ પસંદ કરશે. પરંતુ કદી પણ કરજમાં નહિ ઉતરે. તેમજ જે લોકો પોતાની શક્તિ ઉપરાંત પિતાની સ્થિતિ બતાવે છે તેની અપેક્ષાએ તે વધારે પ્રતિષ્ઠાપાત્ર ગણાય છે. કેમકે તે જુઠે અથવા દગાબાજ નથી હોતો. એક વિદ્વાને તો એવા મનુષ્યને જુઠા અથવા દગાબાજ માણસ કરતાં પણ વધારે ખરાબ કહ્યો છે અને તે માટે તેણે એક ઘણું સારું કથન કહ્યું છે. તેણે કહ્યું છે કે જુઠું બોલનાર મનુષ્યની જુઠાઈ તે કેવળ વાતમાં જ હોય છે. પરંતુ જે મનુષ્ય પોતાની સ્થિતિના સંબંધમાં છેતરવા માગે છે તેની જુઠાઈ તેના મૃત્યમાં હોય છે. વળી કેવળ ખર્ચની અધિકતા જ સંપન્નતાનું ચિન્હ
For Private And Personal Use Only
