________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૦
શ્રી અમાન પ્રકાશ.
આજે નિશાળામાં એટલી બધી મહેનત વધી પડી છે કે આપણા બાળકને ધાર્મિક જ્ઞાનશાળાએમાં જવાની ફૂરસદ નથી. તેમજ માબાપને પુરી કાળજી પણ નથી. કેટલાક વિદ્વાને કહે છે કે આપણામાં જ્ઞાન વધ્યું છે, આપણી વેપારી સમાજમાં પણ હવે જ્ઞાન પિપાસા જાગી છે. પણું હું પુછું છું કે જે જ્ઞાન માત્ર ઐહિક સુખ આપનાર હોય તે સાચું જ્ઞાન કહેવાય ખરું? એક્લા જડવાદના જ્ઞાનથી આત્મ વિકાસ કદી પણ થવાનો છે ખરો?
આજથી ત્રણ વર્ષ પૂર્ણ થયેલા જગદ્ ગુરૂ શ્રી હીરવિજય સૂરિને એકવાર આપણું દષ્ટિ સમૂખ ખડા કરી તેમના બાલ્યકાળ તપાસો તે શું ભણ્યા છે. * શ્રી હીરવિજયસર રાસકાર શ્રાવક કવિ. શ્રી ઋષભદાસજી શું કથે છે તે તેમની રસ ભરી વાણીમાં જ તપાસીએ.
“ મુક્યો મુનિવર કેરે સંગે, નવપદ શીખે મનને રંગે; પંચેદિયઈરિયાવહી જે સકળ સુતરાં શીખ્યો તેહ. નવ તત્વને જીવ વિચાર, ઉપદેશમાળા શીખે સાર; સંઘયણી યોગ શાસ્ત્ર વિચાર, થોડા દિન નર પામ્યો પાર. આરાધના ભણતો ચઉશણું, દર્શન સિત્તરી તે શુભકર્ણ; ભણી સુત્રને અર્થભે યદા, હીર વૈરાગી હુઓ તદા;
અનુક્રમે જાએ વરષ૪ બાર, બેસી હાટે કરે વ્યાપાર. આ કાવ્યને અર્થ તે સમજાય તેવો છે. બાર વર્ષનો બાળક જીવ વિચાર, નવ તત્વ, ઉપદેશમાળા, સંધયણી, યોગશાસ્ત્ર, ચઉશરણુપયન્નો, અને દર્શન મિતરીઆદિ ગ્રંથો અર્થ સહ ભણ્યો છે. એ કાંઈ ધર્મનું જ શીખ્યો છે તેમ નથી; વ્યવહારીક જ્ઞાન પણ મેળવ્યું છે અને બારમે વર્ષે દુકાને બેસી ન્યાયથી વ્યાપાર કરે છે અત્યારના આપણુ યુવાન વિદ્યાર્થીઓ કોલેજીયનો પતાને તપાસે પોતે કેટલું જ્ઞાન મેળવ્યું છે. તે તે ગ્રંથો જેવા છે ? તેનાં દર્શન પણ કર્યા છે ? જે કે તદન નહિંજ નીકળે એવું કહેવાને મારો આશય નથી બહુ રત્નાની વસુંધરા છે. પરન્તુ આપણું યુવાનોમાંથી આ જડવાદની કેળવણીના પ્રતાપે ધર્મ શ્રદ્ધા-આસ્તિકતા ઘટતી જાય છે તેમાં તો લગારે સંશય જેવું નથી. આનું મુખ્ય કારણ એકજ છે કે બાલકને બાલ્યાવસ્થામાં જ સારા ધાર્મિક સંસ્કાર નથી પાડવામાં આવતા. બાલ્યાવસ્થામાં જ સારૂં ધામિક જ્ઞાન હોય, સાધાર્મિક સંસ્કાર પડ્યા હોય, તેનું તત્વ જ્ઞાન બરાબર સમજાયું હોય તો પછી મોટી ઉમ્મરે તે ગમે ત્યાં જાય, ગમે તે દર્શન શાસ્ત્રના ગ્રંથો ભણે, પણ મૂળ સંસ્કાર નહિં ભૂલે, ભલે તે કદી રસ્તો ભૂલશે આડે માર્ગે જશે તે પણ પૂર્વના સજજડ સંસ્કારો તેને જાગૃત રાખશે. તે રસ્તેથી પાછો વાળશે. અને સાચો માર્ગ જરૂર બતાવશે. આપણુ યુવાને કંઇક સમજે, આપણું કાર્ય ર્તાઓ કંઈક જાગે અને સાચા જ્ઞાન પિપાસુઓજ્ઞાનના ઉપાસકે વધે તેને માટે યોગ્ય પ્રયત્નો કરે.
im
એક સમય એવો હતો કે માબાપ પોતાના બાળકોને સાધુ પાસે અભ્યાસ કરવા મુક્તા. હીરહર્ષ (શ્રી હીર વિજય સૂરિશ્વરજી.) સાધુ પાસેજ ભણ્યા હતા. આપણામાં અત્યારે પણ ઘણું વિદ્વાનો એવા હતા અને છે કે જેમણે બાલ્યાવસ્થામાં સાધુઓ પાસે અભ્યાસ કર્યો છે. દાખલા તરીકે અપચંદભાઇ, મૂળચંદભાઈ, ઝવેરભાઈ અને વિદ્યમાન કુંવરજીભાઈ. આદિના નામ
For Private And Personal Use Only
