________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩
વિધરચના પ્રમધ
ભાવે સ્થિત છે, પરંતુ આધુનિક વિજ્ઞાનની દૃષ્ટિએ તેનુ ભિન્ન સ્વરૂપ અને ઇતર શક્તિ રૂપે સ ક્રમણ પ્રતીત થાય છે. જો વિઘાતક શકિતનુ સામ્રાજ્ય હાય અને સંઘાતક શક્તિને નિતાન્ત પરાભવ થાય તેા પ્રત્યેક અણુ છુટા છુટા થઇ જાય છે, જે જગતના કાર્ય કરવામાં નિરૂપયાગી રહે, આ રીતે આ ઉભય શક્તિના પરસ્પર વિરૂદ્ધ સ્વભાવ વડે આ વિશ્વનું તંત્ર ચાલે છે અને પ્રત્યેક અણુએ આ શક્તિની પ્રેરણાથી વિવિધ અવસ્થાને પામ્યા કરે છે. અણુતાથી બનેલ સ્થૂલ અણુએ પણ આપણી દ્રષ્ટિથી કે વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિથી કેટલી સૂક્ષ્મતાવાળા દેખાય છે તે માટે આપણે વાંચ્યું તે હશે કે-એક ઇંચ સેાનાના વરખના ૨૮૨૦૦ થર સમાય છે, ચાર માસ માપવાળા ઇકરાળીયાના જાલાના તાર ૪૦૦ માઇલ લખાય છે. અ આંગળી પ્રમાણુ ધન જગામાં અણુ ૨૧૦૦૦૦ ૦૦૦૦ ૨૦૦૦ ૦૦૦૦ ૦૦ ( Atom નીરાલે!અણુ અને Mo!eele પર સાથે મળેલા અણુ ) દેખાય છે.
વળી રેડીયમના એક અણુમાં ૧૬૦૦૦ વિદ્યુૠણુને સમાવેશ થાય છે, વિશ્વના પાયા રૂપ આ :અણુ વિદ્યુદણું કે પરમાણુ રૂપ ત્રણ તત્કાના નગગનમ ડલેાના+ સમર્થ ન થાય છે તેમ ફેરફાર નાશ થવાનું જણાયું નથી. પાણીના એક પરમાણુ ના નાશ ઇંચના પ૦ ક્રોડમાં ભાગ જેટલે થાય છે તેથી પાણીનું ટીપુ પૃથ્વી જેવડુ કરીએ તેા અણુ નારંગી જેવડુ થાય છે.
વળી Modern views on matter નામનુ પુસ્તક સને ૧૯૦૩ માં પ્રસિદ્ધ થયું, તેની પૃષ્ઠ ૧૨-૧૩ ની હકીકતથી તેા વિજ્ઞાનસૃષ્ટિમાં ભારે ખળભળાટ થયે છે, તે કહે છે કે અત્યાર સુધી Atoms અવિભાજ્ય માનવામાં ભૂલ થયેલ છે જે હાઇડ્રોજન વગેરેના અણુએ મૂલ તેમજ અવિભાજ્ય મનાતા હતા.
તે દરેક અસંખ્ય સૂક્ષ્મ અણુઓની સષ્ટરૂપ-સ્થૂલ અણુરૂપ છે. જે સુક્ષ્મ આએનું નામ Electron વિદ્યુૠણ છે. સર એલીવર લેાજ કહે છે કે-પ્રતીત થતી સર્વ વસ્તુઓનુ ઉપાદાન કારણ વિદ્યુત્ક્રષ્ણેાજ છે, તેની સૂક્ષ્મતા માટે પાશ્ચાત્ય વિદ્વાનો કહે છે કે હાઇડ્રોજનના એકજ શુદ્ધ અણુમાં ૧૬૦૦૦ વિદ્યુત્કણા છે. સર એલીવર લેાજ કહે છે કે આવી રીતે સંગાથે રહેલા વિદ્યુઢ્ઢણુઓમાં પણ પરસ્પર બહુ ાંતરૂ છે એટલે એક નીરશ અણુમાં જે વિશાળ સ ંખ્યાવાળા વિદ્યુૠણુએ છે તે પણ એક બીજાના સ્થાનથી છુટા છુટા પ્રતીત થાય છે, જેના પરસ્પરના આંતરાના મુકાબલે સૂર્ય મંડળમાં ફરતા ગ્રહ-ઉપગ્રહાથી કરો શકાય તેમ છે અર્થાત એક રેડીયમ સ્માદિના નીરશ સમુદાય રૂપે રહેલા સમસ્ત વિદ્યુદ શુએ ગીચેાગીચપણે નહીં રહેતાં તેમાં છુટા છુટા રહે છે. ઉપરાંત ફાજલ જગા
૪ કાળીયાની જાલની ટીપણી—કરોળીયાની જાળના તાંતણા ઈજનેરે ને માપત્રા માટે બહુ ઉપયોગી થયાં છે.
For Private And Personal Use Only
