________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
અગણ્ય ગ્રહ, તારા, નક્ષત્ર નિરંતર ભ્રમણ કરે છે, તેમાંથી જે એકાદ પિતાની કક્ષાથી ભ્રષ્ટ અગર પથ-ભાત થઈને કેઈની સાથે ભટકાશે તે આખા બ્રહ્માન્ડના ચૂરેચૂરા થઈ જશે ?” જે કઈ માણસને આવી ચિંતા થાય તે આપણે તેને શું કહીએ ? આપણે જરૂર તેને હસતા હસતા કહીએ કે “અરે ભલા આદમી, તું તારે ખાઈ પીને મેજ કર, તું તારું સંભાળ. જગતની ચિંતામુકી દે.” તેવીજ રીતે કઈ એવી ચિંતા કરે કે “જે ધર્મને સંભાળવા જઈએ તે ઘડીએક નભી શકાય નહી. પગલે પગલે સહુને સાચા જુઠાના પ્રસંગે આવે છે, અને કોને ખબર છે કે ધર્મનો વિજય થશે જ?” તે તેને આપણે ઉત્તર આપ ઘટે કે “મુખ, ધર્મનું જેણે આ જગતમાં સ્થાપન કરેલ હશે તે ધર્મને વિજય થયેલે જેવાની ચિંતા રાખતું હશે. તું પતે તારા ધર્મને સંભાળ.”
એ વાત જરૂર હમેશાં સ્મૃતિમાં રાખવી ઘટે છે કે ધર્મને આશ્રય ગ્રહણ કરનારની પછવાડે આખું જગત સહાય કરવા નીકળી પડે છે, જે માણસે એમ માનતા હોય છે કે “અમારા હૃદયમાં થતા ધર્મ અને અધર્મના તત્વોના સંગ્રામના કેઈ સાક્ષી નથી, અમે એકલાજ અમારૂં સંભાળીએ છીએ. અમારા સારા કાર્ય અને વિચારમાં કોઈની સહાય કે ભાગીદારી નથી.” તેઓ ભૂલે છે. તેમને ખબર નથી કે તેમના શુભ સંક૯પ અને ઉત્તમ આચારોને વધાવી લેવા આખું જગત રાહ જોઈને બેઠું હોય છે, અને આ વિશ્વની મંગળ સત્તાઓ તેને ઉત્તેજીત કરી તેના શુભ સંકલ્પની સીદ્ધિ અથે મદદ કરતી હોય છે. ઘણા માણસોને આ આશાપ્રદ નિયમની ખબર હોતી નથી તેથી જ તેઓ નિરાશ થાય છે અને પિતાના ઉત્તમ નિશ્ચયને ઢીલા મુકી પતન પામે છે.
પાપ તરફનો વિદ્વેષ જેમ મનુષ્યના ચારિત્ર્યનું એક મુખ્ય ઉપાદાન છે, તેમ પ્રતિજ્ઞાનું બળ એ પણ એક મુખ્ય વસ્તુ છે. આપણું શાસ્ત્રોમાં વ્રત ગ્રહણ કરવાની જે પરિપાટી છે તેને મુખ્ય આશય એજ છે કે તે દ્વારા માનવ-ચરિત્રમાં એક પ્રકા રની પ્રતિજ્ઞાની શક્તિ ઉપજાવવી. જે મહાનુભાવો દઢ પ્રતિજ્ઞાથી સુસજજીત હોય છે તેમને સર્વની સહાય અવશ્ય હોય છે. ખરી રીતે મનુષ્યને તેવી સહાય માગવાને હક ત્યારેજ ઉત્પન્ન થાય છે કે જ્યારે તેણે પોતાની પ્રતિજ્ઞામાં બળ મેળવ્યું હોય, તેવી સહાય નિર્બળ, કાયર અને પ્રતિજ્ઞાના બળ વિનાના પામરોને મળતી નથી. પાપમાંથી પિતાનો ઉદ્ધાર કરવાની પ્રાર્થના કરવાવાળાએ પ્રથમ એ જોઈ જવું ઘટે કે તે પિતે
સ્વપ્રયત્નથી પાપના કીચડમાંથી કેટલે બહાર આવ્યું છે? તેણે પિતે પાપમાંથી પિતાની ભાગીદારી છુટી પાડવાને પ્રયત્ન કરેલ છે કે કેમ ? જેઓ બળહીન છે, જે પ્રભ સ્રોતમાં તરખલાની પેઠે ઘસડાઈ જવાના સ્વભાવવાળા છે, જે ભેગોમાં
For Private And Personal Use Only
