________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
બુદ્ધસિદ્ધ. (૧૨) ગુરૂના ઉપદેશ વિના પિતાની મેળે જાતિસ્મરણાદિકે પ્રતિબંધ પામીને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે તે સ્વયં બુદ્ધસિદ્ધ. (૧૩) જે ગુરૂને ઉપદેશ સાંભળી વૈરાગ્ય પામી કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરે તે બુદ્ધાધિત સિદ્ધ. (૧૪) જે એક સમયમાં એકજ મોક્ષમાં જાય:તે એક સિદ્ધ. (૧૫) એક સમયમાં ઘણું મેક્ષમાં જાય તે અનેક સિદ્ધ. એ પ્રમાણે પંદર ભેદથી જે મુક્તિ મેળવી શકે છે. આ પંદર ભેદથી મુક્તિ મેળવનાર ને નિચેની દશ સરતો લાગુ પડે છે.
૧ ચાર ગતિમાંથી મનુષ્ય ગતિવાળા જીવો જ મુકિત મેળવી શકે. તિર્યંચ પંચંદ્રિ ગતિવાળા મુક્તિ મેળવી શકે નહીં. કેટલાક દર્શનકારે એમ માને છે કે પરમેશ્વર અમુક હાથી વગેરે તિર્યંચ પંચેંદ્રીને મુક્તિ આપી,પણ જેન દર્શનકારોનું એવું માનવું છે કે મનુષ્યગતિ સિવાયના બીજ ગતિવાળા જીવો તે ગતિમાં રહ્યા થકા મુકિતમાં જઈ શકે નહીં.
(૨) એદ્રિથી માંડી પંચેંદ્રિ સુધીના જીવમાંથી પાંચ ઇદ્રિવાળા મનુષ્ય જ મુકિત મેળવી શકે.
(૩) સ્થાવર અને ત્રણ બે પ્રકારના જીવમાં ત્રશકાયવાળા જીવોમાંથી જ મુકિતમાં જઈ શકે. મનુષ્ય પંચંદ્રિ એ ત્રશ કાયની કેટીમાં આવે છે.
(૪) ભવ્યજીવ મેક્ષ જઈ શકે, અભવ્ય જઈ શકે નહીં.
(૫) સંજ્ઞી જીવ મેક્ષે જઈ શકે. અસંજ્ઞી–જેઓને મન નથી તેઓ મોક્ષે જઈ શકે નહીં.
(૬) પાંચ ભેદ ચારિત્રના છે, તેમાં યથાખ્યાત ચારિત્રવાળા જ ક્ષે જઈ શકે. બાકીના ચારિત્રવાળા તે ચારિત્રમાં રાયકા મોક્ષે જઈ શકે નહિ.
(૭) ક્ષાયિક સમ્યકત્વવંત મોક્ષે જઈ શકે, બીજા સભ્યત્વવાળા જઈ શકે નહીં. (૮) કેવળજ્ઞાન તથા (૯) કેવળદર્શનવાળા જીવ મેક્ષમાં જઈ શકે છે.
આ નવ સરતોમાં અમુક દર્શનવાળા આવે ને અમુક દર્શનવાળા ન આવે એ ભેદ નથી. ગમે તો જૈન દર્શનવાળા હોય, પણ જે તેમનામાં આ દશમાંથી એક પણ શરત ઓછી હોય તો તેઓ ઈચ્છીત સ્થાન મેળવી શકે નહીં. અને જેનેતર દર્શનવાળા હોય ને તેમનામાં જે ઉપરની દશ શરતો સંપૂર્ણ હોય તો તેઓ મુકિત મેળવી શકે. એવા મુક્ત છો જ પરમેશ્વર પરમાત્મા છે. તેઓ સદેવ છે, ને તેઓ જ આરાધનીય-ઉપાશનીય છે. તેઓજ અઢાર દુષણથી રહિત હોય છે. તેઓજ સત્ય માર્ગગામી હોય છે, અને તેઓ જે માર્ગે ગયા તે માર્ગ જ આરાધનીય છે. તેમનો કહેલો ધર્મજ ધર્મ છે. કેમકે તેમનામાં પક્ષપાત રહેતો નથી. તેઓજ રાગદ્વેષથી રહિત હોય છે. પરમેશ્વરને ગમે તે નામથી પૂજે-માને તેમાં
For Private And Personal Use Only
