________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમાચિત સેવા.
૨૧
પ્રાકટ્ય હોય છે તેવું યોગસાધનામાં તસર થયેલા ગીઓને પણ અપ્રાપ્ત હોય છે. કેમકે તેઓ ભક્તિના રહસ્યને અનુભવ કરતા હોતા નથી માત્ર પ્રાણાયામાદિની કણક્રિયા કરતા હોય છે. ત્યાગ કરે-આત્મ સમર્પણ કરવું એ કાંઈ સહેલું કાર્ય નથી. તેથી ભતૃહરિએ ઠીક જ કહ્યું છે કે
स्वार्थो यस्य परायमेव स पुमानेकः सतामग्रणीः આમ હોઈ સ્વાર્થ ત્યાગ અથવા પરહિતચિંતા એ સેવા છે આ નિર્ણયાત્મક સિદ્ધાંત છે. તેમાં પણ સમયને અનુસરી, પ્રસંગનેસંભાળી, યોગેને સાચવી કાર્ય કરવામાં આવે તેજ ઈષ્ટ ફળ સંપાદન કરી શકાય છે. સમય વગરની સેવા એ અંધ ઉપાસના છે. સ્વાશ્રય અને નીતિથી આ સેવા જીવન વ્યતીત કરવું એ સરલ માર્ગ છે વારંવાર ગંભીર તનું ચિંતવન કરવું, પ્રત્યેક શુભવિચારને આચારમાં મૂકવા, ઉદાર ચરિત મનુષ્યને સમાગમ કરે અને કથાનુગના ઊત્તમચરિત્રનું વાંચન એ સર્વ માર્ગે સેવાના હૃદયંગમ તને ઠીક ઠીક પુષ્ટિ આપે છે. સેવાને પ્રધાન ઉદેશ હદયમાં રસ પૂરી આત્માનું અખંડ જીવન બનાવાને છે.
મનુષ્યનું સર્વોત્તમહિત આત્મબળ ઉપર સંપૂર્ણ શ્રદ્ધાવાળા થવાથી જેવું સધાય છે તેવું કશાથી સધાતુ નથીપિતાનું સઘળું કામ કરવા અને પિતાની સઘળી જરૂરીઆતે પૂરી પાડવા સર્વ પ્રકારે સમર્થ એવી એક સત્તા મનુષ્યના પિતાનામાં જ રહેલી છે. એ જાણવાથીજ મનુષ્યનું મોટામાં મોટું કલ્યાણ થાય છે. સેવાથી મીઠા મેવા મળે છે એ પ્રચલિત વાકય અક્ષરશ: સત્ય છે.
સેવાનું સ્વરૂપ-જેમણે અખંડપણે સેવા બજાવી સ્વઅર્થ–પરમાર્થના પ્રાપ્તિ કરી છે તેવી કૃતકૃત્ય થયેલી વ્યકિતઓની તુલના-સેવાના અભંગ દ્વાર ખુલ્લા કરે છે અને કંઈક નવીન પ્રકાશ પાડે છે, જગમાં રહેલા પ્રત્યેક પદાર્થને શુદ્ધ સ્વરૂપમાં જાણવું એ તેની ખરેખરી સેવા છે.
આ પ્રસંગે સ્મરણ કરવાની જરૂર જણાય છે કે સેવાધર્મનું અદ્વિતીયપણે પાલન કરનાર ધર્મ પ્રચારક વ્યકિતઓના કાર્ય તરફ ઉહાપોહ કરતાં પ્રેફેસર આનંદશંકર બાપુભાઈ ધવજેવા વિદ્વાન પુરૂષ વસંત પુસ્તક ૧૩ ના અંક ૫ માં લખે છે કે “બોધિસત્વનું જીવન અર્ણન કરતાં વિશેષ પૃહણીય અને વંદનીય છે? વિશિષ્ટ પ્રકારના અનુભવને અભાવથી આમ લખવામાં એમના જેવા વિદ્વાન ભુડો એમાં નવાઈ નથી. અહંન મહાવીરે મેઘ કુમારાદિ રાજકુમારોને, ગતમાદિ અયતીથીઓને, તેમજ ચંડશિક સર્ષ આદિ અનેક વ્યક્તિઓને આ સંસાર સમુદ્રથી તારી ચિરકાળ પર્યત ઉદ્ધરેલા છે. એમની કલ્યાણ-ભાવના એમના જન્મ પૂર્વેના ત્રીજા ભવમાં ઉદ્દભવી હતી જે ફુલીફાલીને તીર્થ‘કરના જન્મમાં વૃક્ષરૂપે પ્રાદુર્ભત ૧ બૌદ્ધ ધર્મના પ્રચારક સાત્વિક પુરૂષ.
For Private And Personal Use Only
