________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
२२४
આત્માનંદ પ્રકારા.
ટલે શું? તેમની નિષ્પત્તિ શી રીતે છે ? એજ વિષયને અવલંબી તેણે ઘણા વિસ્તારથી સાહિત્ય શાસ્ત્રાનુસાર અને કાઇ પણ વિચારવાન વાચકને ઉપયેગી થઈ પડે તેવી રીતે ગૈારવ ભરેલા ગ્રંથા રચેલા છે, તેમણે પોતાના ગ્રંથામાં સાહિત્યના પોષક વિ ચારે એવા તે ઉત્તમ રીતે વર્ણવ્યા છે, કે જે વાંચવાથી કે ભણવાથી વાચક અથવા અભ્યાસી સાહિત્યમાં સારી રીતે પાંડિત્ય મેલવી શકે તેમ છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Éતર સાહિત્યકારો ‘રસાત્મક વાક્ય’ ને કાવ્ય કહેછે, કાઈ દોષ રહિત, ગુણુ રહિત, અને કવચિત્ અલંકાર રહિત એવા શબ્દા ને કાવ્ય કહેછે અને કાઈ “મણીયા પ્રતિપાદક શબ્દ ” ને કાવ્ય કહેછે, ત્યારે કોઈ જૈન સાહિત્યકાર “કોઈ પણ રસમાં એકાગ્રતા પ્રાપ્ત કરી આપવાનું સાધન તે કાવ્ય એમ કહેછે. વાગભટ પણ તેનાથી જુદું લક્ષણ ખાંધી તે વાકયને પોષણ મળે તેવી રીતે કાવ્યનું લક્ષણ જણાવે છે. એકાગ્રતામાં અનિવચનીય આનદ રહેલા છે. કાઇ પણ વસ્તુ પર તલ્લીનતા પ્રાપ્ત કરવી હોય તે એકાગ્રતાને આગળ કરવી પડે છે. એકાગ્રતાના ચેગથીજ અનેક જાતના અલૈકિક આના મેલવી શકાય છે. જન શાસનમાં જે આનદ વર્ણવેલા છે, તે એકાગ્રતાથી સાધ્ય છે.
ܕܕ
કાવ્યને અગે શબ્દ શકિતને વિચાર પ્રાપ્ત થાય છે. અભિધા, લક્ષણા અને વ્યંજના–એ ત્રણ શકિત સર્વત્ર પ્રસિદ્ધ છે જૈન કવિઆએ પણ એ શકિતઓને આગળ કરી કાવ્યની ચેાજના કરેલી છે. તેમના કાવ્યમાં વ્યંજના શકિતને પ્રધાનપદ આપવામાં આવ્યુ છે. અભિધા અને લક્ષણા ગાણુ રૂપે શખેલી છે. કેટલાએક કવિઓએ તે ભય લક્ષણાને પણ અત્રપદ ઉપર આરૂઢ કરી છે, તથાપિ યંજના શકિતની પ્રધાનતા વિશેષ જોવામાં આવે છે.
For Private And Personal Use Only
