________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાર વ્રતના અંતરંગ હેતુઓ.
ર૭
એ ચતુર્વિધ દાનના હેતુઓ ઘણાજ ગભીર છે. આ મનુષ્ય શરીર કે જેને શાસ્ત્રમાં ચિંતામણિની ઉપમા આપી છે અને પ્રસિદ્ધ દશ દ્રષ્ટાંતેથી તેની દુર્લભતા સિદ્ધ કરવામાં આવી છે, તે માનવ શરીરની ઉપયે ગિતા સ્વપર ઉપકાર અને ધર્મ સાધનને માટે છે અને તેથી તે શરીરને નિર્વાહ કરે, આવશ્યક છે. તેવા શરીરની રક્ષાને માટે આહારદાન અને ઔષધદાનની આવશ્યકતા પણ જાણવાની છે. શરીરને નિર્વહનું મુખ્ય સાવન આહાર છે અને કર્મવેગે પ્રમાદના ષથી જે શરીર આર અનાથી ભ્રષ્ટ બની ગયું હોય તે તેને ઔષધના ઉપચારથી સુધારી શકાય છે. તેથી આહારદાન અને આષધદાન તે કારણે અત્યંત ઉગી છે.
આ જ ગતમાં મુખ્યત્વે કરીને બે પ્રકારના ભય છે. ૧ ઈલેકિકભય અનેરપારલૌકિકભય. શત્ર, બલવાનું અને બીજા પ્રતિસ્પદ્ધઓને જે ભય, લાજ, પ્રતિષ્ઠા અને રહસ્ય ખુલ્લા થવાને જે ભય, તેમ રાજશિક્ષાને જે ભય તે બધા ઈહલે કિક ભય કહેવાય છે. અધર્મ, દુરાચારને લઈને નરક વગેરેને જે ભય તે પારસકિક ભય કહેવાય છે. એ બંને પ્રકારના ભયમાંથી બચ વી અજય કરવું, તે અભયદાન કહેવાય છે. આ મહાદાનને માટે અહત આગમમાં ઘણું સવિસ્તર વિવેચન કરવામાં આવ્યું છે. કે ઈપણ પ્રાણીને ભયમાંથી મુક્ત કરવામાં અતુલ્ય પુણ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. એ પ્રસંગમાં જ અભયદાનને મહિમા સારી રીતે વર્ણવેલે છે. ચોથું જ્ઞાનદાન તે સવષ્ટ છે. આ સંસાર અને ધર્મના શુદ્ધ સ્વરૂપને ઓળખાવનારૂં, હેય-ઉપાદેયને દર્શાવનારૂં અને આત્મતિને સાધનારૂં જ્ઞાન માનવ જીવનની મહત્તાનું પ્રતિપાદક છે. જ્ઞાનને મહિમા અને નિરૂપમ પ્રભાવ શાસ્ત્રકારોએ અચ્છી રીતે વર્ણવે છે. એવા જ્ઞાનનું દાન કરવું, એ મેઢામાં મેટ સત્કર્મ છે. અજ્ઞાન અંધકારમાં ડુબેલા અને પામરતામાં મહીન થઈ ગયેલા મનુષ્યને જ્ઞાનનું દાન મહાન ઉદ્ધા થઈ
For Private And Personal Use Only
