Atmanand Prakash Pustak 001 Ank 10

Author(s): Atmaramji Jain Pustakalay Vyavasthapak Sabha Bhavnagar
Publisher: Atmaramji Jain Pustakalay Vyavasthapak Sabha Bhavnagar

Page 6

આત્માનંદ પ્રકાર,
ભૂલ એવા ધટપટાદિ બ્રાહ્ય વસ્તુનું જે સવિકલપ જ્ઞાન થાય છે તે પ્રત્યક્ષ નથી જ.
પૂર્વપક્ષ—હવે બીજું પ્રત્યક્ષ પ્રમાણનું કાંઈ લક્ષણ છે ?
ઉત્તરપક્ષ-હા, જેવું ઉપર કહેલ કલ્પના રહિત પ્રત્યક્ષનું લક્ષણ છે તેવું પ્રત્યક્ષ ભ્રમરૂપ નથી એ પણ તેનું લક્ષણ છે.
પૂર્વપક્ષ—ભ્રમરૂપ એટલે શું ? તે સમજો.
ઉત્તરપક્ષ–જે વસ્તુ જેવી ન હોય તેને તેવી દેખવી તે ભમ. તેવા ભ્રમને ગ્રહણ કરનારૂં પ્રત્યક્ષ નથી અર્થાત્ યથાર્થ જેવી વસ્તુ હોય તેને જ ગ્રહણ કરનારૂં છે એટલે યથાયોગ્ય રીતે પરસ્પર સંતાનરૂપે વળગેલી એવી નિર્વિકલ્પ. અને ક્ષણે ક્ષણે ક્ષય પામવાવાલા પરમાણુંરૂપે રહેલી જે વસ્તુ તેનું લક્ષણ જે સ્વલક્ષણ તેને યથાર્થ ગ્રહણ કરનારૂં પ્રત્યક્ષ છે. આ ઊપરથી એવાં પણ ભ્રાંતિમય, તિમિરિક વિગેરે જ્ઞાનના પ્રત્યક્ષપણાને નિષેધ થાય છે.
પૂર્વપક્ષએ પ્રત્યક્ષના કઈ ભેદ છે ખરા ? ઉત્તરપક્ષ–હા, એ પ્રત્યક્ષ ચાર પ્રકારનું છે.. પૂર્વપક્ષ—તે ચાર પ્રકાર ક્યા ?
ઉત્તરપક્ષ-૧ ઇંદ્રિય પ્રત્યક્ષ, ૨ માસ પ્રત્યક્ષ, ૩ સ્વસંદિન લો અને ૪ ગિજ્ઞાન પ્રત્યક્ષ
અપૂર્ણ
*
*