________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાર,
ભૂલ એવા ધટપટાદિ બ્રાહ્ય વસ્તુનું જે સવિકલપ જ્ઞાન થાય છે તે પ્રત્યક્ષ નથી જ.
પૂર્વપક્ષ—હવે બીજું પ્રત્યક્ષ પ્રમાણનું કાંઈ લક્ષણ છે ?
ઉત્તરપક્ષ-હા, જેવું ઉપર કહેલ કલ્પના રહિત પ્રત્યક્ષનું લક્ષણ છે તેવું પ્રત્યક્ષ ભ્રમરૂપ નથી એ પણ તેનું લક્ષણ છે.
પૂર્વપક્ષ—ભ્રમરૂપ એટલે શું ? તે સમજો.
ઉત્તરપક્ષ–જે વસ્તુ જેવી ન હોય તેને તેવી દેખવી તે ભમ. તેવા ભ્રમને ગ્રહણ કરનારૂં પ્રત્યક્ષ નથી અર્થાત્ યથાર્થ જેવી વસ્તુ હોય તેને જ ગ્રહણ કરનારૂં છે એટલે યથાયોગ્ય રીતે પરસ્પર સંતાનરૂપે વળગેલી એવી નિર્વિકલ્પ. અને ક્ષણે ક્ષણે ક્ષય પામવાવાલા પરમાણુંરૂપે રહેલી જે વસ્તુ તેનું લક્ષણ જે સ્વલક્ષણ તેને યથાર્થ ગ્રહણ કરનારૂં પ્રત્યક્ષ છે. આ ઊપરથી એવાં પણ ભ્રાંતિમય, તિમિરિક વિગેરે જ્ઞાનના પ્રત્યક્ષપણાને નિષેધ થાય છે.
પૂર્વપક્ષએ પ્રત્યક્ષના કઈ ભેદ છે ખરા ? ઉત્તરપક્ષ–હા, એ પ્રત્યક્ષ ચાર પ્રકારનું છે.. પૂર્વપક્ષ—તે ચાર પ્રકાર ક્યા ?
ઉત્તરપક્ષ-૧ ઇંદ્રિય પ્રત્યક્ષ, ૨ માસ પ્રત્યક્ષ, ૩ સ્વસંદિન લો અને ૪ ગિજ્ઞાન પ્રત્યક્ષ
અપૂર્ણ
*
*
For Private And Personal Use Only
