Atmanand Prakash Pustak 001 Ank 05

Author(s): Atmaramji Jain Pustakalay Vyavasthapak Sabha Bhavnagar
Publisher: Atmaramji Jain Pustakalay Vyavasthapak Sabha Bhavnagar

Page 8

આત્માનંદ પ્રકાશ,
પદર્શનનું કમિશન.
(ગયા અંકના પૂઇ ૮૫ થી ચાલુ) શ્રી સચ્ચિદાનંદ મહાત્માની રૂબરૂ હૈદ્ધ દર્શને પિતાની જુબાની આપતાં વિશેષ જણાવ્યું કે, “કઈ પદાર્થ નિત્ય સ્વભાવી નથી” એ વાત સ્પષ્ટ થતાં પણ વાદીએ બીજો આક્ષેપ કરી ઉલટાવીને પૂર્વ પક્ષ કર્યો. આ પૂર્વપક્ષ–સૂલ શંકામાં જે કોઈ નિત્ય પદાર્થ ક્રમવડે અર્થ ક્રિયા કરે છે એ વાત અસિદ્ધ કરે તે પછી “એકી સાથે અર્થ ક્રિયા કરે છે,” એમ કહેવામાં શે બાધ આવશે?
ઉત્તરપક્ષ—તે જેટલી અર્થ ક્રિયા એ પદાર્થની થઈ શકે છે, તે બધી પેહેલે ક્ષણેજ સિદ્ધ થવાની. બીજા ક્ષણમાં તેનું કરવાપણું રહેશે નહીં. એટલે પદાર્થોને અનિત્યતા પ્રાપ્ત થઈ.
- પૂર્વપક્ષ–તમારું કહેવું મને યુક્ત લાગતું નથી. દરેક પદાને એ સ્વભાવ છે, કે તે તેની તે ક્રિયાઓ બીજા ત્રીજા વિગેરે ક્ષણેમાં પણ કર્યો જશે.
ઉત્તરપક્ષ એ વાત તે તદન ઘટતી નથી. કેમકે, જે થયું છે તેને ફરી થવાની જરૂર નથી. બીજા ત્રીજા વર્ગ વિગેરે ક્ષણમાં જે અર્થ દિયા સિદ્ધ થવાની હોય, તે પહેલા ક્ષણમાં જ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે.
પૂર્વપક્ષ–-તેમ શી રીતે મનાય? ઉત્તરપક્ષ-પદાથને એ સ્વભાવ છે,