________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ,
પદર્શનનું કમિશન.
(ગયા અંકના પૂઇ ૮૫ થી ચાલુ) શ્રી સચ્ચિદાનંદ મહાત્માની રૂબરૂ હૈદ્ધ દર્શને પિતાની જુબાની આપતાં વિશેષ જણાવ્યું કે, “કઈ પદાર્થ નિત્ય સ્વભાવી નથી” એ વાત સ્પષ્ટ થતાં પણ વાદીએ બીજો આક્ષેપ કરી ઉલટાવીને પૂર્વ પક્ષ કર્યો. આ પૂર્વપક્ષ–સૂલ શંકામાં જે કોઈ નિત્ય પદાર્થ ક્રમવડે અર્થ ક્રિયા કરે છે એ વાત અસિદ્ધ કરે તે પછી “એકી સાથે અર્થ ક્રિયા કરે છે,” એમ કહેવામાં શે બાધ આવશે?
ઉત્તરપક્ષ—તે જેટલી અર્થ ક્રિયા એ પદાર્થની થઈ શકે છે, તે બધી પેહેલે ક્ષણેજ સિદ્ધ થવાની. બીજા ક્ષણમાં તેનું કરવાપણું રહેશે નહીં. એટલે પદાર્થોને અનિત્યતા પ્રાપ્ત થઈ.
- પૂર્વપક્ષ–તમારું કહેવું મને યુક્ત લાગતું નથી. દરેક પદાને એ સ્વભાવ છે, કે તે તેની તે ક્રિયાઓ બીજા ત્રીજા વિગેરે ક્ષણેમાં પણ કર્યો જશે.
ઉત્તરપક્ષ એ વાત તે તદન ઘટતી નથી. કેમકે, જે થયું છે તેને ફરી થવાની જરૂર નથી. બીજા ત્રીજા વર્ગ વિગેરે ક્ષણમાં જે અર્થ દિયા સિદ્ધ થવાની હોય, તે પહેલા ક્ષણમાં જ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે.
પૂર્વપક્ષ–-તેમ શી રીતે મનાય? ઉત્તરપક્ષ-પદાથને એ સ્વભાવ છે,
For Private And Personal Use Only
