________________
IIIIII
કરૂ . ૭. મત્સ્ય છે હે પ્રભુ ! આપે કામદેવ પર સંપૂર્ણ વિજય પ્રાપ્ત કર્યો હોઈ તેણે પોતાનો ધ્વજ આપના ચરણોમાં મૂકી દીધો. એ ધ્વજમાં મત્સ્યનું
ચિહ્ન હતું, તેથી પ્રભુ! આપની સમક્ષ મલ્યમંગલ આલેખું છું. ૭.૧ અષ્ટમંગલમાંનું સાતમું મંગલ છે મત્સ્ય-મીન-માછલી.
જ્યાં જ્યાં આ મંગલના આલેખન થયા છે ત્યાં બે માછલી સમૂહમાં જ થઈ છે. તેથી આ મંગલને મીનયુગલ કે મીનમિથુન પણ કહે છે. माद्यन्ति लोकोऽनेनेति मत्स्यः । જેનાથી લોક પ્રસન્ન થાય તે મત્સ્ય. મીનયુગલ સુખ અને આનંદનું પ્રતીક ગણાય છે. દિગંબર મત પ્રમાણે તીર્થકરોની માતાને આવતા ૧૬ સ્વપ્નોમાં એક સ્વપ્ન મીનયુગલનું પણ છે. બે માછલીઓ પરસ્પર સન્મુખ હોય તેમજ પરસ્પર વિમુખ
હોય એ બંને સ્વરૂપે જોવાય છે. ૭.૨ મીનમંગલ વિશેષ:
જ્યોતિષની ૧૨ રાશિઓમાં ૧રમી રાશિ મીન છે. સામુદ્રિક શાસ્ત્ર પ્રમાણે હાથનાકે પગના તળીયામાં મત્સ્યનું ચિહ્ન શુભ મનાય છે. યાત્રાના આરંભે મીનયુગલનું દર્શન શુભ શુકનરૂપ ગણાય છે. મીન એ સાચા પ્રેમનું પ્રતીક છે. જળ અને મીનનો સાચો પ્રેમ લોકસાહિત્યમાં વખણાયેલો છે. માછલી હંમેશા જળપ્રવાહથી વિપરીત દિશામાં ગતિ કરે છે. એથી જ જાપાનમાં પ્રગતિના પ્રતીક અને આદર્શરૂપે માછલીનું ચિન દ્વાર પર લટકાવાય છે,
21
