________________
છે. બાકી છે , વગેરે અક્ષર માટે ૨, ૬, ૩, ૪, વગેરે સ્વરે. આવે છે. દા. ત.-વિચામાં વિમાન
નિયમ ૮–શબ્દની મધ્યમાં આવેલા ઃ ને ; ને ; ૧ ને જ અને ૬ ને રૃ થાય છેદા. ત.-ઘટ ઘ૪; -પીઢ, નયન-નયળ - વિ.
નિયમ –૩. , . ૬, ૬ મ એ વ્યંજનો શબદની મધ્યમાં આવે તો તેને થાય છે. દા. ત–મુ મુદ, મેવ; -દા; ; રી-સદ સોમા–સદા.
નિયમ ૧૦–શબ્દની મધ્યમાં આવેલા સ્, ૬ ને શું થાય છે. દા ત–શિશુ શિશુ પણ.
નિયમ ૧–સંસ્કૃતના પુલ્લિગી વ્યંજનાન્ત નામના અન્ય વ્યંજનમાં આ સ્વર મળે છે અને સ્ત્રીલિંગી વ્યંજનાન્ત નામના અન્ય વ્યજનમાં “ચ” તથા “ અરે મળે છે. દા. ત. જેમ પુસ્મરું; સંપર્વ ( સંપયા: આપ (સ્ત્રી)-ગ. અને નપુંસકલિંગી વ્યંજનાન્ત નામના તથા વ્યંજનાના ક્રિયાવિશેષણના અન્ય વ્યંજનને અનુસ્વાર થાય છે. દા. ત. ફિર સમય સમં. તથા કેટલેક ઠેકાણે અન્ય વ્યંજનમાં લેપ પણું થાય છે. દા. ત. – ગર્-૨ાય.
નિયમ ૧૨ –-શબ્દની વચ્ચે આવેલા સંયુકત વ્યંજન (જેડાક્ષરમાંથી નિર્બળ વ્યંજનનો લેપ કરી બાકી રહેલા વ્યંજનને બેવડા. દા.ત . જu, ક્યા વ્યંજનો સબળ છે અને કયા નિબળ એ જાણવા માટે.વ્યંજનના ચાર વર્ગ પાડવામાં આવ્યા છે. પહેલા વર્ગમાં , , ૮, ૩, ૬, એ પાંચે વર્ગોના મળીને અનુનાસિક વગરના વીસ અક્ષરે, બીજા વર્ગમાં હું ગૂ, જૂ, -, * એ પાંચે અનુનાસિક, ત્રીજા વર્ગમાં રુ, , ન્ એ ત્રણ વ્યંજનો અને ચોથા વર્ગમાં , , , , એ ચાર વ્યાજને છે. પહેલા વર્ષ કરતાં બીજો વર્ગ નિબંબ, તેના કરતાં ત્રીજો અને તેના કરતાં ચેાથો વર્ગ નિર્બળ છે, , , ૩, એ વ્યંજનોમાં પણ એક બીજા કરતાં ઊતરતો કમ છે.
