________________
આયુષ્ય બંધાઈ જાય છે. આથી ભવાન્તરમાં ધર્મની આરાધના માટેની શુભ સામગ્રીઓ મળવી મુશ્કેલ બને છે. કદાચ સામગ્રીઓની પ્રાપ્તિ થતાં વિરાધના પણ થઈ જાય છે..
આ કારણે ઃ મરણકાલની ઘડિઓ સંપૂર્ણ સાવધદશામાં શ્રી જિનકથિત આરાધનાઓમાં સંપૂર્ણપણે વ્યતીત થવી જોઈએ. આને સારૂ આલંબનની આવશ્યક્તા ખરી.
જે કે: અતિમ આરાધના માટેનાં અનેક આલંબને છે. છતાં તે આરાધનાના રહસ્યને વિધિવિધાનોને તથા તેવા પ્રકારની મનભાવનાઓને, દરેક રીતિયે ઉપયોગી બની શકે તેવા પ્રકારનું સુંદર સાહિત્ય પણ અન્તિમ આરાધના કરનારા પુણ્યવાન આત્માઓ માટે અવશ્ય આલંબન છે.
અન્તિમ આરાધનાના પ્રકારેને, વિધિવિધાનેને હમજાવતું અનેક પ્રકારનું સાહિત્ય, શ્રીજેનશાસનમાં વર્તમાનકાલે અસ્તિતાને ધરાવે છે. તે પણ ચરમતીર્થપતિ આસન ઉપકારી શ્રમણભગવાનશ્રી મહાવીર પરમાત્માના હસ્તદીક્ષિત શિષ્ય, શ્રી વીરભદ્રકૃતસ્થવિરપ્રણીત ચાર પન્નાસૂત્રોમાં સંકલિત સાહિત્યવસ્તુ, સાચે અતિમકાલીન આરાધનાના માર્ગનું યથાર્થ દર્શન કરાવનાર છે.
ત્રિલોકનાથ શ્રી અરિહંત પરમાત્મા વગેરે ચાર શરણસ્થાનનાં શરણને સ્વીકાર પૂર્વકૃત દુષ્કતની ગર્યો અને સુકૃતની અનુમોદના” આ મુજબની ત્રણપ્રકારની આરાધના શ્રીજેનશાસ્ત્રોમાં સામાન્યરીતિયે અતિમસમયની આરાધ્યવસ્તુ તરિકે આદરણીય ગણાય છે. અન્તિમ આરાધનાને સાર, આજ ત્રણ વસ્તુ મુખ્યતયા કહી શકાય તેમ છે.
[૧૧]
