________________
107
अनुसंधान - २०
छे, अने तेनी कोई स्वतंत्र प्रतिमा गुजरातमांथी हजी मळी नथी आवी, तेम नोंधीने, तेनुं वर्णन मानसार, विष्णुधर्मोत्तर वगेरे ग्रंथोमां होवानुं सूचन आपे 'छे. परंतु 'वसो'ने अने 'वसुंधरा'ने 'वसुधारा' साधे पण संबंध होई शके ते विशे तेओ अजाण ज लागे छे.
हवे आ अंगेना नवा उपलब्ध संदर्भ विषे वात करुं. कविबहादुर पंडित श्रीदीपविजयजी नामक प्रसिद्ध जैन मुनि १९ - २०मा सैकामां थई गया. तेओ कवि हता, विद्वान हता. तेमणे रचेली गेय रचनाओ आजे पण जैन संघ होंशे होंशे गाय छे. आ कविए २०मा सैकानां आरंभिक वर्षोमां वसो - स्थित 'वसुधारा' मातानां दर्शन, त्यां आराधना, तेमज ते देवीनुं चित्रांकनकरेल होघानुं तेओ पोते निर्देशे छे. ते उपरथी केटलाक निष्कर्षो नि:संदेह प्राप्त थाय छे : १. 'वसो'ना मंदिरना देवी वसोमाता, वसोधारा, वसुंधरा एवा गमे ते नामे ओळखातां होय तो पण ते वास्तवमां 'वसुधारा' देवी ज हतां. २. श्रीदीपविजयजीए ते देवीसन्मुख साधना करी छे तथा तेनुं चित्र पण आलेख्यं छे, तेथी तेओ त्यां गया ते समये त्यां महिषासुरमर्दिनी न होतां वसुंधरा / वसुधारानी ज प्रतिमा हती ते स्पष्ट थाय छे. ३ श्रीदीपविजयजीए " वसुधारा मंडल १, वसुधारादेवी चित्र २, वसुधाराविधान ३, एम ३ वानांनो उद्धार पोते कर्यानुं नोंध्युं छे, तेथी तेओ आना साधक हता तेवुं तेमज तेमना समयमां आ साधना खूब प्रचारमां हशे तेवुं फलित थाय छे.
पण ते बधांथी वधु, एक अटकळ एवी करवी प्राप्त थाय छे के मध्यकालमां, के कदाच तेथीये जूना काळमां, वसो के सिंहानगर- ए बौद्ध परंपरानुं केन्द्र रह्युं हशे अने बौद्ध तांत्रिको द्वारा आ वसुधारा- मंदिर निर्माण पाम्युं हशे. पुरातत्त्व - गवेषको तथा इतिहासविदो आ विषयमां सूक्ष्म गवेषणा करे अने प्राचीन मंदिर तथा मूल देवी- प्रतिमानी शोध करवाना प्रयत्न करे, तो जरूर कांईक नवो प्रकाश सांपडे.
श्रीदीपविजयजीए वसुधारा देवीनो चित्रपट आलेख्यो छे, ते आ अंकमां ज ( मुखपृष्ठ पर ) छापवामां आव्यो छे. ते चित्रमां तेमणे स्वहस्ते लखेली नोंध आम वंचाय छे :
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
