Book Title: Antim Lakshya Karmkshay
Author(s): Hemantvijay, Shantibhai Dagli, Vinubhai Shah
Publisher: Shantibhai Mulchandbhai Dagli
View full book text
________________
આપણે અહીં જિનેશ્વરની શોભામાં અભિવૃદ્ધિ કરતા આઠ પ્રાતિહાર્યનો વિષય લીધો છે. એક એક પ્રાતિહાર્યના ધ્યાનથી એક એક કર્મનો ક્ષય શી રીતે થાય ? જેમ કે અશોકવૃક્ષ નામના પ્રથમ પ્રાતિહાર્યના ધ્યાનથી પ્રથમ જ્ઞાનાવરણીય કર્મનો ક્ષય કેવી રીતે થાય ? આવો, આપણે જાણીએ.... પૂ. આચાર્ય ભગવંત શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકર સૂરિ મહારાજ ફરમાવે છે કે....
અશોકવૃક્ષના ધ્યાને જ્ઞાનાવરણીય કર્મનો ક્ષય :
ધર્મોપદેશ-સમયે સ-વિધાનુભાવાદાસ્તાં જનો ભવતિ તે તરૂપ્યશોકઃ અભ્યગતે દિન-પતો સમહરૂહોડપિ,
કિંવા વિબોધમુપયાતિ ન જીવલોકઃ? હે પ્રભુ ! આપનો ધર્મોપદેશ સાંભળીને આપની પાસે રહેલું વૃક્ષ પણ અશોક = અમે શોક, શોક રહિત બની જાય છે, તો પછી મનુષ્યો શોક રહિત થાય તેમાં કોઈ આશ્ચર્ય જ શું છે? વળી તેમ બને એ અસ્વાભાવિક પણ નથી, કારણ કે સૂર્યોદય થવાથી મનુષ્યો જ માત્ર વિબોધ-વિશિષ્ટ બોધ પામે છે, એટલું જ નહીં પરંતુ વનસ્પતિ સુધ્ધાં પણ પત્ર-સંકોચાઈ લક્ષણવાળી નિદ્રાનો ત્યાગ કરી વિકાસ પામે છે, એ સર્વજન પ્રસિદ્ધ વાત છે.
આ શ્લોકનો રહસ્યાર્થ સમજવા જઈએ તો સ્પષ્ટ જણાય છે કે જ્ઞાનાવરણીય કર્મના સંપૂર્ણ ક્ષયે પ્રગટ થયેલાં અનન્તજ્ઞાનના આધારે અરિહંત પરમાત્મા ધર્મોપદેશ ફરમાવે છે. જ્ઞાનાવરણીય કર્મના સંપૂર્ણ ક્ષયે સંસારનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ જાણનારા પ્રભુ દુઃખનું પ્રથમ કારણ અજ્ઞાનતા બતાવે છે.
જન્મ-જન્માંતર સુધી વિભાવ દશામાં આત્માને ભટકાવનાર અજ્ઞાન છે. અજ્ઞાન જ આત્માની દિશા ભૂલ કરે છે. આવી ભયંકર અજ્ઞાન દશાના કારણે જીવ શોકાગ્રસ્ત-દુઃખી બને છે.
અજ્ઞાન દશાના કારણે જીવ જન્મ-જન્માંતર, ભવ-ભવાંતરમાં ભટકે છે અને દુઃખનું સાચું કારણ જાણી શકતો નથી માટે દુઃખથી મુક્ત થઈ શકતો
૩૧ : અંતિમ લક્ષ્ય કર્મક્ષય
