Alankar Mahodadhi ma Saraswati Kantha bharanna Uddharano

Author(s): Parul Mankad
Publisher: Z_Nirgrantha_1_022701.pdf and Nirgrantha_2_022702.pdf and Nirgrantha_3_022703.pdf

Page 14

58 પારુલ માંકડ Nirgrantha 13. स. के. पृ. 405 14. 60i (मो का द. 2/16) मा GELHIनो पूर्वाध छ भने माने तेमको प्रतीयमान समानया वस्तूपमा तरी भूलवी छे. 15. 6 (का. द. २/१९३)मां पूर्षि समान छे. 16. मो. स. कं. 407, रत्नेश्वरी टी.st. 17. स. क.मा 'विशालेयम्' वो पा6 द्वितीय पंडितनी छ (पृ. 400), 18. मोमi go 418 4iयवा भणे छ. भ3, सूर्यायति सुधारश्मिर्मन्मथोऽतिमृतायते / (स. के. पृ. 404) 16. अत्रापि 'कर्तुणिन्' (हैम. 5/1/153) इति णिनि प्रत्यये द्योतकलोपः / (अलं. महो० पृ. 238) उभयन्द्र 5 मा 661425 मा छ, मां नित्यसभासमi sभा "णिनि' प्रत्ययनो भने ५मावायो यो५ छ, म समव्युछ. (का. शा. पृ. 343) 20. सेयमुपमानार्थप्रत्ययानाम प्रत्ययोपमासु पदोपमाभक्तिः / (स. के. पृ. 403) 21. अत्र धर्मलोपो द्योतकार्थस्तु कल्पत्वादिभिः साक्षादभिहितः / ईषदपरिसमाप्तः पूर्णेन्दुरिति पूर्णेन्दुसदृशमित्यर्थः / न तु पूर्णेन्दुरेवेति रूपकं नाशकनीयम् / (अलं. महो. पृ. 238) 22. अत्र हाराङ्गरागयोधर्मयोनिर्झर बालातपौ प्रतिबिम्बत्वेन निबद्धौ // (अलं. महो. 240 भने, अलं. स. उप्यात अलंकारसर्वस्व सं० 50 रेवाप्रसाद द्विवही, योजना, संस्कृत सीरीज, वाराणसी. 1871, 50 81.) 23. अत्र हिमवत्पाण्ड्ययोनिर्झरहारयोर्बालातपहरिचन्दनयोश्च परस्परमुपमानोपमेयविवक्षायां विशेषणविशेष्यभावपरिकल्पनेन वाक्यार्थयोद्वयोरपि कल्पितत्वादेकेनैवेवशब्देन तयोः परस्परमुपमानोपमेयभावोऽभिहितः इतीयमेकेवशब्दानाम वाक्यार्थोपमासु वाक्योपमाभक्तिः ॥-(स. के. पृ. 407) 24. अत्रेन्दीवरादीनां नेत्रादीन्युपमानानीति विपर्यासस्योपमानतिरस्कारहेतुत्वाभावात् / - (अलं. महो. पृ० 241) 25. 6 (का. द. 2217) प्रसिद्ध विगतना विपर्यास३पे माने स्वीकारे छ. 26. अलं. महो. 0241. 27. મલ્લિનાથ અહીં વાક્યાર્થહેતુ કાવ્યલિંગ માને છે, જે ઉપમાથી મિશ્ર છે, પરંતુ “અપકાર' શબ્દ વૈષમ્ય જ સૂચિત કરે છે. સર્વકષા સાથે શિશુપાલવધ, સંત પં. દુર્ગાપ્રસાદ, નિર્ણયસાગર, મુંબઈ 1914, પૃ૦ 416, 28. स. के. पृ. 375 52 खेलत्खञ्जनपडक्तयः भावो 18 वय भणे छे. 29. अत्रैकस्मिन्वस्तुनि वस्तुद्वयस्याभिधीयमानसामान्यप्रत्यक्षं तद्विशेषप्रत्यक्षावुभयविशेषस्मरणाच्च यो विमर्शः सोऽयमेकविषयः संशयः // (स. के. पृ. 445) 30. सादृश्यव्यतिरिक्तविषयं तु सन्देहं वितर्काख्यमलङ्कारान्तरमन्ये मन्यन्तेऽस्मन्मते तु विना सादृश्याधिकारमनेनैव सगृहीतत्वान्न पृथग् लक्षणारम्भः / (अलं० महो० पृ. 247) 31. भूगमा वैपरीत्येनाप्रतीतिः छ, 5 वैपरीत्येन प्रतीतिः 416 2012 मा छे. (पृ. 248) 32. स. कं०भा उवगएहि भेषु पाठान्तर छ. (पृ. 364) (अलं. महो मां शुकवृन्दे मेवी छाया छे. (पृ. 248) 33. स. कं०मा मिअतहिणआहि भने तह दूमि मेj पाठान्तर वांया भणे छे. (पृ. 365). 34. स. कं० (पृ. ४२५)मा 'वेलितभ्रु' 46 छे. 35. इयं च मतान्तराभिप्रायेण स्वमते तु व्याजोक्तिरेवेयम् / (पृ. 259), 36. આમ બે રીતે આ અલંકારનું અર્થઘટન થયું છે, વર્યમાન રાજાનું વિષ્ણુત્વરૂપે રૂપણ પ્રતીયમાન છે, જુઓ - ફૂટ प्राप्तश्रीकत्वात् पूर्वावस्थायाः प्राप्तश्रीकत्वादिना वर्ण्यमाननृपारोपितो विष्णुर्व्यतिरिच्यत इति व्यतिरेकः / (अलं. महो• पृ. 277). 39. अत्र पूर्वार्धे गर्दा, उत्तरार्धे श्लाघा गभ्यते, सेयं प्रतीयमानसादृश्योभयवती समासोक्तिः / (स. के. पृ. 459) 38. अत्र पदो प्रस्तुते सत्पुरुषस्तुतिर्गम्या / (अलं. महो. पृ. 286) 38. इत्यादावप्यप्रस्तुतप्रशंसां मन्यन्ते, तदसत्, यत्रोत्पलानीत्यादौ भेदेऽभेदरूपयाऽतिशयोक्त्यालङ्कृत्यात्मनो लावण्यसिन्धुरपरैव हीत्यत्राभेदेभेदरूपाया अतिशयोक्तेर्व्यतिरेकस्य वा विषयत्वात् / (अलं. महो. पृ. 287) 40. का. द. 2/141.