________________
છે. પરંતુ હાલ સ્થવીર અગત્યસિંહરચિત ચૂર્ણિ ઉપલબ્ધ છે. આની રચના વલભી વાચનાથી ૨૦૦-૩૦૦ વર્ષ પહેલાં થઈ છે.
(૧૦) નંદિચૂર્ણિ-આમાં માથુરી વાચનાનો ઉલ્લેખ છે. અને મગધમાં પહેંલા ૧૨ વર્ષના ભયંકર દુષ્કાળનો ઉલ્લેખ છે. આમાં આચાર્ય સ્કંદિલાચાર્યનો નિર્દેશ મળે છે.
(૧૧) અનુયોગદાર ચૂર્ણિ-આ ગ્રંથમાં તલવર, ઈભ્ય, શ્રેષ્ઠી, સેનાપતિ, સાર્થવાહ, પુષ્કરિણી, સારણી, ગુંજાલીયા, આરામ, ઉદ્યાન વગેરે શબ્દનો અર્થ સમજાવ્યો છે અને સંગીત વિષે ત્રણ પદ્યો પ્રાકૃતમાં આવે છે. તેથી એમ લાગે છે કે સંગીતશાસ્ત્ર પર પ્રાકૃતમાં કોઈ રચના થઈ હોવી જોઈ એ.
ટકા સાહિત્ય આગમો પર વિસ્તૃત ટીકાઓ લખાઈ છે. આગમસિદ્ધાન્તને સમજવા માટે આ સાહિત્ય અગત્યનું છે. ટીકા સાહિત્ય મોટે ભાગે સંસ્કૃતમાં લખાયેલું છે. તેમાંનો કથા ભાગ પ્રાકૃતમાં છે. આગમની વલભી વાચના પહેલાં ટીકાસાહિત્ય લખવામાં આવેલું વિ. સં. ની ત્રીજા શતાબ્દીના અગત્યસિંહે પોતાની દશવૈકાલિચૂર્ણિમાં અનેક જગ્યાથે પ્રાચીન ટીકાઓનો ઉલ્લેખ ક્યું છે.
ટીકાકારોમાં યાકિનીસુત હરિભદ્રસૂરિ ઈ. સ. ૭૦૫૭પપનું નામ ઉલ્લેખનીય છે. જેમાણે આવશ્યકદશવૈકાલિક, નંદી, પ્રજ્ઞાપના અને અનુયોગદાર પર ટીકાઓ લખી છે. હરિભદ્રસૂરિ પછી શીલાંકસૂરિયે લગભગ સો વર્ષ પછી આચારાંગ
