Agam Buhat Nam Kosh Part 02

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 6

‘માગમ-દ-નામ વાપ:' મા-૨
पइगा
अ.च.
प्रतिका प्रतिष्ठ
પ્રતિકા પ્રતિષ્ઠ
१.पइट्ठ
તી.
२. पइट्ठ
स.
प्रतिष्ठ
પ્રતિષ્ઠ
पइट्ठाण
પ્રતિષ્ઠાન
पइठाण
प्रतिष्ठान प्रकीर्ण
પ્રતિષ્ઠાન પ્રકીર્ણ
पइण्ण
મા.
પ્રદ્યુમ્નસેનની પુત્રી, ચક્રવર્તી બ્રહ્મદત્તની પત્ની. સાતમા તીર્થંકર સુપાર્શ્વના પિતા. ભાદ્રપદ મહિનાનું બીજું નામ. તે સુપ્રતિષ્ઠ પણ કહેવાય છે. દક્ષિણાપથમાં ગોદાવરી નદીના કિનારા પર આવેલું નગર. રાજા શાલવાહન ત્યાં રાજ કરતો હતો.ઉન્નેની નગરીના રાજાના દબાણને કારણે ચાતુર્માસ વચ્ચે જ આચાર્ય કાલગ ઉજૂની છોડી પ્રતિષ્ઠાન પ્રયાણ કરી ગયા. ત્યાં રાજા શાલવાહનની વિનંતીથી તેણે પર્યુષણા તિથિ ભાદ્રપદ સુદ ૫ બદલીને ૪ કરી. આ અને પ્રતિષ્ઠાન એક છે. આ અને ‘પUણગ’ એક છે. અગિયાર અંગ અને દૃષ્ટિવાદ સિવાયના આગમ સૂત્રો. બધા અંગબાહ્ય આગમસૂત્રોને – આવશ્યક હોય કે આવશ્યક વ્યતિરીત હોય તે બધાપ્રકીર્ણક, પ્રકીર્ણકન્ઝયણ કેપUણ તરીકે ઉલ્લેખવામાં આવ્યા છે. પ્રકીર્ણક સૂત્રોની સંખ્યા સ્થિર અને ચોક્કસ નથી. તીર્થકરે તીર્થકરે તે બદલાય છે. દરેક તીર્થમાં પ્રકીર્ણક સૂત્રોની સંખ્યા જિનના શિષ્યોની સંખ્યા બરાબર હોય છે. આ શિષ્યો જિનના ઉપદેશોના આધારે પ્રકીર્ણક સૂત્રોની રચના કરે છે. તીર્થંકર ઋષભના તીર્થમાં ૮૪૦૦૦ પ્રકીર્ણક સૂત્રો હતા, પછીના બાવીસ તીર્થયરોના તીર્થોમાં સંખ્યાત પ્રકીર્ણક સૂત્રો હતા અને તીર્થંકર મહાવીરના તીર્થમાં ૧૪૦૦૦ પ્રકીર્ણક સૂત્રો હતા. આગમના પ્રવર્તમાન છ વર્ગો ધરાવતા વર્ગીકરણમાં દસ પ્રકીર્ણક સૂત્ર છે. તે ૧૦ આ છે – ચઉસરણ, આઉરપચ્ચકખાણ, મહાપચ્ચકખાણ, ભત્તપરિણા, તંદુલવે લિએ, સંથારગ, ગચ્છાયાર, ગણિવિજ્જા, દેવિંદસ્થય અને મરણસમાહિ. આ અને પ્રકીર્ણક એક છે. આ અને પયજ્ઞ એક છે. એક યાદવ રાજકુમાર. નીલવંત સરોવરની મધ્યમાં આવેલું મોટું કમળ. તે એક યોજન લાંબું, એક યોજન પહોળું છે. અડધો યોજન જાડાઈનું છે. તેનો પરિઘ૩ યોજનથી થોડોક વધુ છે. પાણીમાં ૧૦ યોજન ઊંડું છે. પાણી ઉપર બે ક્રોશ ઊંચું છે. ટોચ સુધી સાધિક ૧૦ યોજન છે.
पइण्णग/पइण्णय
મા.
प्रकीर्णक
પ્રકીર્ણક
पइण्णगज्झयण
HT.
पइल्ल
ટે.નં.
પ્રાઈffધ્યયન પ્રકીર્ણ માધ્યયન प्रकल्य
પ્રકલ્ય प्रदीप
પ્રદીપ
पइव
૨. પહેમ
पद्म
પ.
मुनि दीपरत्नसागरजी रचित 'आगम-बृहत्-नाम कोषः' भाग-२
પૃ5-6