________________
पंडरभिक्खुअ
पंडरज्जा
पंडव
पंडितिया पंडु
.
पंडुमथुरा पंडुमधुरा
पंडुमरा
अ. गो. पाण्डुरभिक्षुक
.
पंडुकंबलसिला માઁ.
.. पाण्डव
સ.
.
.
છે.
છે.
‘ગામ-વૃત-નામ જોષ:’ માન-૨
પાંડુરભિક્ષુક
છે.
पाण्डुरार्या
पाण्डितिका
पाण्डु
पाण्डुनराधिप
पाण्डुमथुरा
पाण्डुमथुरा
પાંડુરાર્યા
पाण्डुमथुरा
પાણ્ડવ
પાણિતિકા
પાંડુ
પવિત્ર અભિષેક યા સ્નાન માટેની ચાર શિલામાંની એક. પંડગવનની દક્ષિણ સીમા ઉપર અને મંદર ચૂલિકાની દક્ષિણે તે આવેલી છે. લંબાઈમાં પૂર્વથી પાછુ‰નશિતા પાંડુકમ્બલશિલા પશ્ચિમ તરફ તે વિસ્તરેલી છે. તેનું માપ પંડુસિલા
જેટલું છે. તેના ઉપર એક જ સિંહાસન છે. ભરતના તિર્થંકરોનો જન્માભિષેક તેના ઉપર થાય છે. સ્થાન સૂત્રમાં તેને અતિપાંડુકંબલશિલા કહી છે. આ અને પંડુરાય એક છે.
જુઓ પંડુમથુરા.
જુઓ પંડુમથુરા.
પાંડુનરાધિપ
પાંડુમથુરા
પાંડુમથુરા
પાંડુમથુરા
ગોસાળાના શિષ્યોનું અર્થાત્ આજીવકોનું બીજું નામ. જુઓ પંડુરંગ.
मुनि दीपरत्नसागरजी रचित 'आगम- बृहत् नाम कोष : ' भाग - २
પોતાના વસ્ત્રો, પાત્રો આદિ ઉપકરણો ચોખ્ખાં અને સ્વચ્છ રાખવામાં ખૂબ કાળજી લેનાર શ્રમણી. તે મંત્રવિદ્યામાં નિપુણ હતી. મૃત્યુ પછી હસ્તિદેવ એરાવણની મુખ્ય પત્ની તરીકે પુનર્જન્મ પામી. પંડુ રાજાના યુધિષ્ઠિર, ભીમસેન, અર્જુન, નકુલ અને સહદેવ એ પાંચ પુત્રો માટે પ્રયોજાતુ સમૂહ વાચક નામ. તેમને માતા કુંતી હતા. રાજા દ્રુપદની પુત્રી દ્રૌપદી તેમની એક સમાન પત્ની હતી. પંડુસેન તેમનો પુત્ર હતો. અપરકંકાના રાજા પદ્મનાભ દ્વારા અપહૃત દ્રૌપદીને છોડાવવા વાસુ-દેવ કૃષ્ણ સાથે તેઓ અપરકંકા ગયા હતા. તેમણે પોતાના વસવાટ માટે પંડુમથુરા નગર વસાવ્યું.પછી સંસાર તજી આચાર્ય સુસ્થિત પાસે દીક્ષા લીધી. તેઓ ૧૪ પૂર્વ ભણ્યા અને તીર્થંકર અરિષ્ટનેમિના નિર્વાણ પછી શત્રુંજય પર્વતે મોક્ષ પામ્યા. તેમના પૂર્વભવ માં તેમનામાંથી ચાર અચલ ગ્રામના ચાર ગૃહસ્થો હતા અને પાંચમો એક શ્રમણ હતો. તેમને બધાને આચાર્ય યશોધરે દીક્ષિત કર્યા હતા. ચક્રવર્તી વજ્રસેનની દીકરી શ્રીમતીની પરિચારિકા. આ અને હસ્તિનાપુરના પંડુરાય એક છે.
દક્ષિણના દરિયાકાંઠે આવેલ નગર. પાંડવોને વાસુ દેવકૃષ્ણએ દેશનિકાલ કરેલા ત્યારે વાસુદેવ કૃષ્ણ ના સૂચનથી પોતા માટે વસાવેલું નગર. કૃષ્ણ આ નગર તરફ જઈ રહ્યા હોય ત્યારે કોસંબવનમાં કૃષ્ણ નું મૃત્યુ નિશ્ચિત હતું. પંડવપુત્ર પંડુસેન પંડુ મથુરા માં રાજ કરતો હતો. રથવીરપુરના રાજાએ તે જીતેલુ
પૃષ્ઠ- 13
