Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

Author(s): Samaysundar, Haribhadrasuri,
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek

Page 19

... दशवैकालिके प्रथमाध्ययनम् ।... : ११ अनिकणं ॥ ७ ॥ संकुचियवलीचम्मो संपत्तो अहमी दसं. ॥ णारीणमण निप्पेर्ड जराए परिणामियो ॥ ॥ एवमी मम्मुही नाम, जं नरो दसमस्सि ॥जराघरे विएस्संतो जीवो वस अकामऊं ॥ ए ॥ हीणजिन्नसरो दीणो, विवरी विचित्तः॥ पुब्बलो उरिक सुवइ, संपत्तो दसमी दसं ॥ १०॥"इत्यलं विस्तरेणेति गाथार्थः। श्दानी काल निक्षेपप्रतिपादनायाह ॥ दवे अझ अहाउ श्र, उवकमे देसकालकाले य॥ तहय पमाणे वन्ने, नावे पगयंतु नावेणं ॥१९॥ व्याख्या ॥.तत्र अव्य इति वर्तमानादिलक्षणो अव्यकालो वाच्यः । अति चन्द्रसूर्यादिक्रियाविशिष्टोऽतृतीयद्वीप समुपान्तर्वर्त्यकाकालः समयादिलक्षणो वाच्यः । तथायुष्ककालो देवाद्यायुष्कलक्षणो वाच्यः । तथा उपक्रमकालोऽनिप्रेतार्थसामीप्यानयनलक्षणः । सामाचार्यायुकनेदनिन्नो वाच्यः। तथा देशकालो वाच्यः । देशः प्रस्तावोऽवसरो विनागः पर्याय इत्यनर्थान्तरम् । ततश्चान्नीष्टवस्त्ववाप्यवसरः काल इत्यर्थः। तथा कालकालो वाच्यः। तत्रैकः कालशब्दः प्राग्निरूपितशब्दार्थ एव, द्वितीयस्तु सामायिकः कालो मरणमुच्यते । मरण क्रियायाः कलनं काल इत्यर्थः । चः समुच्चये । तथाच । प्रमाणकालोऽकाकालविशेषो दिवसादिलक्षणो वाच्यः। तथा वर्णकालो वाच्यः। वर्णश्वासौ कालश्चेति । नावेति । औदयिकादिनावकालः सादिसपर्यवसानादिनेदन्निन्नो वाच्यः । इति । प्रकृतं तु नावेनेति । नावकालेन हः पुनर्दिवसप्रमाणकालेनाधिकारस्तत्रापि तृतीयपौरुष्या तत्रापि वह्वतिक्रान्तयेति । आह । यदुक्तं 'पगयं तु नावेणं ति' तत्कथं न विरुष्यते इत्युच्यते । झायोपशमिकनावकाले शय्यंनवेन नियूढं प्रमाणकाले चोक्तलक्षण इत्यविरोधः । अथवा प्रमाणकालोऽपि नावकाल एव । तस्याझाकालस्वरूपत्वात्तस्य च नावत्वादिति गाथासमुदायार्थः । अवयवार्थस्तु सामायिकविशेषविवरणादवसेयः। तथाचाह नियुक्तिकारः ॥ सामाश्यअणुकमर्ज, वन्ने विगयपोरिसीए उ॥ निबूढं किर सेड-जवेण दसकालियं तेणं ॥१॥व्याख्या ॥सामायिकमावश्यकप्रथमाध्ययनंतस्यानुक्रमः परिपाटी विशेषः । सामायिके वानुकमः सामायिकानुक्रमः । ततः सामायिकानुक्रमतः । सामायिकानुक्रमेण . वर्णयितुमनन्तरोपन्यस्तगाथाहाराणीति प्रक्रमाजम्यते । विगतपौरुष्यामेव तुशब्दस्यावधारपार्थत्वात् । निव्यूढं पूर्वगताकृत्य विरचितम् । किलशब्दः परोदाप्तागमवादसंसूचकः । शय्यंजवेन चतुर्दशपूर्व विदा दशकालिकं प्राग्निरूपितादारार्थ तेन कारणेनोच्यत इति गाथार्थः । श्रुतस्कन्धयोश्च निदेपश्चतुर्विधो अष्टव्यो यथानुयोगद्वारेषु । स्थानाशून्यार्थं किंचिमुच्यते । इह नोआगमतः इशरीरजव्यशरीरव्यतिरिक्तं जव्यश्रुतं पुस्तकपत्रन्यस्तम् । अथवा सूत्रमणमलादि । जावतं त्वागमतो डाता