________________
ફેબ્રુઆરી ૧૯૬૭
સ્થિતિ થાય અે મને ભગવદ્વિચાર વિના ચેન પડે
નહી.
ગજેન્દ્રરૂપી છ
સ છોડીને ગયાં એટલે ગજેન્દ્ર એકલા પડયો. જીવ એકલેા પડે છે, ત્યારે જ્ઞાન જાગૃત થાય છે. એકલા એટલે ખીસામાં પૈસા પણ નહીં. જીવ નિષ્ફળ બને છે એટલે તે ઈશ્વરને શરણે જાય . છે. નિલકે ખલ રામ.
દ્રૌપદીએ માંઢાથી સાડીના છેડા પકડી રાખેલા ત્યાંસુધી દ્વારકાનાથ શરણુ આપવા આવતા નથી. ઈશ્વર પૂરા પ્રેમ માગે છે. જીવ ઈશ્વરને થાડા પ્રેમ આપે છે ત્યાં સુધી ઈશ્વર મદદ કરતા નથી.
•
ગજેન્દ્ર નિરાધાર થયા. તેને ખાતરી થઈ કે હવે મારું કાઈ નથી. છા અતિશય તરહે છે, વ્યાકુળ થાય છે, ત્યારે તે પરમાત્માને પાકારે છે. આા ગજેન્દ્રમાક્ષના પાઠ રાજ કરવાના છે. ડાસા માંદા પડે અને થાડા દિવસ વધારે માંદ્ય રહે તે સૌ ઇચ્છશે કે હવે આ મરી જાય તેા સારું. દીકરા રજા લઈ ને આવ્યા હોય અને ડાસાની માંદગી લંબાઈ હાય તેા કહેશે કે હવે રા પૂરી થાય છે. હું જાવું છું. બાપાને કંઈક થાય તા ખબર આપજો. જીવ . મૃત્યુપથારીમાં એકલા પડે છે ત્યારે તેની દશા ગજેન્દ્ર જેવી થાય છે. આ ગજેન્દ્ર પશુ છે. પશુ હાવા છતાં તે પરમાત્માને પાકારે છે. પણ મૃત્યુપથારી પર પડેલા મનુષ્ય હાય હાય કરે છે. હાય હાય કયે હવે શું વળવાનું છે? જે બધાંને માટે ખાખી જિંદગીના ભાગ આપ્યા તે સર્વ છોડીને ચાલ્યાં જાય છે અને હાય હાય કરતા જીવ જાય છે. હાય હાય કરીને હૈયુ ખાળવા કરતાં અત્યારથી જ શ્રીહરિમાં વિશ્વાસ મૂકી તેમનું ચિંતન કરવાની ટેવ પાડવી જોઈ એ, જેથી અંતકાળે પણ શ્રીહરિ યાદ આવશે. બીજી બધી ચિ'તાએ છેાડી દેવી જોઈ એ. પશુ-પક્ષીઓ સંગ્રહ કરતાં નથી તેથી તેઓ નિશ્ચિત છે. મનુષ્ય સંગ્રહ કરે છે. અને અનંત ચિંતામાં ડૂબે છે. સ્કૂલ ધનનેા સંગ્રહ અંતકાળે આધાર આપતા નથી.
ઉપ
જીવ જ્યારે ચારે બાજુથી નિરાધાર બને છે. ત્યારે પૂર્વજન્મના સંસ્કારોથી અને સત્કર્મોથી તે પ્રભુને શરણે નય છે. શરણે ગયેલેા ગજેન્દ્ર સ્તુતિ કરે છે :
જુદાં જુદાં રૂપે માં નાટક કરી રહેલા અભિનેતાના સાચા સ્વરૂપને જેમ નાટક જોનારાએ જાણી શકતા નથી, તેમ આ જગતનાં અનંત સ્વરૂપે। ધારણ કરીને નાટક કરી રહેલા આપને સાધારણ જવા કેવી રીતે જાણી શકે ? એવા દુ`મ ચરિત્રવાળા હે પ્રભુ, તમે મારી રક્ષા કરા.
પશુની માફ્ક અવિદ્યાની દોરીમાં બંધાઈને અનેક જન્મેામાં મરણના અનુભવ કરનારા જીવની એ અવિદ્યારૂપી ફ્રાંસીને સદાકાળને માટે પૂર્ણ રૂપથી કાપી નાખનારા યાળુ પ્રભુને હું વંદન કરું છું. એ પ્રભુ શરણે જનાર પર ક્યા કરવામાં કદી આળસ કરતા નથી, એ પ્રભુ અંતર્યામીરૂપે સ જીવેાના હૃદયમાં પ્રકટ રહે છે, સના નિયંતા અને અનંત એવા તે પરમાત્માને હું વંદન કરું છું.
આ શરીર અંદર અને બહાર સ` તરફથી અજ્ઞાનરૂપ આવરણાથી ઢંકાયેલુ છે. આવા શરીરને રાખીને કરવું છે શું? હું તે આત્મપ્રકાશને ઢાંકી દેનારા અજ્ઞાનરૂપ આવરણથી છૂટવા માગું છું. આ અજ્ઞાનરૂપ આવરણને કાળક્રમે અથવા એની મેળે નાશ થતા નથી, પરંતુ ભગવાનની કૃપાથી અથવા તત્ત્વજ્ઞાનથી તેના નાશ થાય છે.
ભગવાને ઢાળરૂપ મગરના સુદર્શનથી નાશ કર્યાં એના અર્થ એ પણ થાય કે જ્યારે માણસને સુદર્શન -સાચી દષ્ટિ પ્રાપ્ત થાય છે અર્થાત્ તેને સમાં ભગવાન દેખાય છે ત્યારે તે કાળના મુખમાંથી છૂટી જાય છે. એવા જ્ઞાની મનુષ્યને કાળ પણ શું કરી શકે? જેને સ`માં ભગવદ્ભાવ જાગે એ કાળના મુખમાંથી છૂટી જાય છે.
જે જીવ ભગવાનને શરણે જાય છે . તેના ગજેન્દ્રની જેમ ઉદ્ધાર થાય છે.
