________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[-]
दीप
अनुक्रम
-
आवश्यक
॥६॥
“आवश्यक”- मूलसूत्र- १ ( मूलं + निर्युक्तिः + वृत्तिः) अध्ययनं [-], मूलं [- /गाया-), निर्युक्ति: 1-1, भाष्यं [-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित ... ..आगमसूत्र [४०], मूलसूत्र [०१] "आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्तिः
खल्वागमैकदेशत्वात् नोआगमतो भावमङ्गलमिति ॥ ननु नामस्थापनाद्रव्येषु मङ्गलाभिधानं विवक्षितभावशून्यत्वादू दैव्यत्वं च समानं वर्त्तते; ततश्च क एषां विशेष इति, अत्रोच्यते, यथा हि स्थापनेन्द्रे खल्विन्द्राकारो लक्ष्यते, तथा कर्तुःश्च सद्भूतेन्द्राभिप्रायो भवति, तथा द्रष्टुश्च तदाकारदर्शनादिन्द्रप्रत्ययः, तथा प्रणतिकृतधिय फलार्थिनः स्तोतुं प्रवर्त्तन्ते, फलं च प्रामुचन्ति केचिद्देवतानुग्रहात्, न तथा नार्मद्रव्येन्द्रयोरिति, तस्मात्स्थापनायास्तावदित्थं भेद इति । यथा च द्रव्यन्द्रो भावेन्द्रस्य कारणतां प्रतिपद्यते, तथोपयोगीपेक्षायामपि तदुपयोगतामासादयिष्यति अवाप्तवांश्च न तथा नामस्थापनेन्द्रावित्ययं विशेषः । भावमङ्गलमेवैकं युक्तं, स्वकीर्यप्रसाधकत्वात् न नामादयः, तत्कार्याप्रसाधकत्वात् पापवद् इति चेत्, न नामादीनामपि भावैविशेषत्वात् यस्मादविशिष्टमिन्द्रादि वस्तु उच्चरितमात्रैमेव नामादिभेदचतुष्टयं
3
१ नोशब्दस्य सर्वदेशनिषेधैकदेशवाचकत्वात् क्रमेण नोआगमतो मङ्गलपदार्थत्रयं ज्ञानचतुष्टयादिरूपम् २ इयेषु दधिदुर्वादिषु अन्यादिषु च मनलाभिधानं. ३ “अभिहाणं दण्वतं तपत्यसुन्नत्तणं च तुहाई” इतिविशेषावश्यके पृथ प्रोक्तं, अत्र तु तदर्थशून्यत्वं यत्वे हेतुतयोक्तम् 'वस्तुनोऽभिधान' मिति 'बहुतदर्शवियुक्त' मिति वचनानामस्थापनयोरपि द्रव्यत्वं कारणता सर्वत्रेति वा द्रव्यता, पूर्व निक्षेपचतुष्कस्य प्रकान्तत्वानामम्यभेदविषयाशङ्का विवक्षितेत्यादेस्तु द्रव्यत्वे हेतुता. ४ भावे संभवानान्न आह- द्रव्यत्वमिति विवक्षितभावशून्यत्वं हि तत् नच तद्भाव इति । ५ स्पष्टं लक्ष्यमानत्वादादौ स्थापनाभेदनिरूपणम् ६ सद्भावस्थापनापेक्षया. ७ अवितथेति ८ बुद्धिः ९ सहस्राक्षवज्रधरवादि १० प्रतीतिः ११ आराधना तत्परताना १२ सुतधनादि फलं. १३ तत्पाक्षिकेति १४ स्थूलबुद्धे लोकस्य तत्र तथाध्यवसायाद्यभावात् १५ शोआगमतो भावेन्द्रस्य. १६ धिज्ञानवतां १७ भव्यशरीर. १० श रीरद्रव्यं १९ अर्थक्रियाकारि ववित्यभिप्रेत्या २० निर्विशास्त्रपारगमनादि २१ नाममङ्गलादीनां २२ भवत्वात् २३ अयुत्पादितं.
Education International
For Parts Only
~ 15~
हारिभद्रीयवृत्तिः विभागः १
॥६॥
wor
