Aagam 14 JIVAJIVABHIGAM Moolam evam Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 14

आगम
(१४)
“जीवाजीवाभिगम" - उपांगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:) प्रतिपत्ति : १. ...........................-- उद्देशक: -1, ....................-- मूलं [३-५] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [१४], उपांग सूत्र - [२] "जीवाजीवाभिगम" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [३-५]
श्रीजीवाजीवाभि मलयगि-1 रीयावृत्तिः
दीप अनुक्रम [३-५]
खंधप्पएसा परमाणुपोग्गला, ते समासतो पंचविहा पण्णत्ता, तंजहा-वण्णपरिणया गंध० रस. अजीवाफास० संठाणपरिणया, एवं ते ५ जहा पण्णवणाए, सेत्तं रूविअजीवाभिगमे, सेत्तं अजीवा- भिगमः भिगमे (सू०५)
सू. ३-४-५ अथ कोऽसौ अजीवाभिगमः ?, सूरिराह-अजीवाभिगमो द्विविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-रूप्यजीवाभिगमोऽरूप्यजीवाभिगमश्च, रूपमेपामस्तीति रूपिणः, रूपग्रहणं गन्धादीनामुपलक्षणं, तद्व्यतिरेकेण तस्यासम्भवात् , तथाहि-प्रतिपरमाणु रूपरसगन्धस्पर्शाः, उक्तं च
- कारणमेव तदन्त सूक्ष्मो नित्यश्च भवति परमाणुः । एकरसगन्धवणों द्विस्पर्शः कार्यलिङ्गश्च ॥ १॥ एतेन यदुच्यते कैश्चित *भिन्ना एव रूपपरमाणबो भिन्नाश्च पृथक् पृथग रसादिपरमाणव' इति, तदपास्तमबसेयं, प्रत्यक्षबाधितत्वात् , तथाहि-य एव नैरन्तयण कुचकलशोपरिनिविष्टा रूपपरमाणव उपलब्धिगोचरास्तेष्वेवाव्यवच्छेदेन सकलेवपि स्पोऽप्युपलभ्यते, य एव च घृतादिरसपरमाणयः कर्पूरादिगन्धपरमाणयो वा तेष्वेव नैरन्वर्येण रूपं स्पर्शश्चोपलब्धिविषयः, अन्यथा सान्तरा रूपादयः प्रतीतिपथमिनियुः, न च सान्तरा: प्रतीयन्ते, तस्मादव्यतिरेकः परस्परं रूपादीनामिति, रूपिणश्च तेऽजीवाश्च रूप्यजीवास्तेषामभिगमो रूप्यजीवाभिगमः पुलरूपाजीवाभिगम इतियाक्त् , पुद्गलानामेव रूपादिमत्त्वात् , रूपन्यतिरिक्ता अरूपिणो-धर्मास्तिकायादयस्ते च तेऽजीवाश्वारूप्यजीवास्तेषामभिगमोऽरूप्यजीवाभिगमः॥३॥ तत्रारूपिणः प्रत्यक्षाद्यविषयाः केवलमागमप्रमाणगम्बास्तत्त्वत इति प्रथमतस्तद्विषयं प्रश्नसूत्रमाहसुगम, सूरिराह-'अरुवी'त्यादि ।। अरूप्यजीवाभिगमः 'दशविधः' दशप्रकारः प्रज्ञप्तः, तदेव दशविधखमाह-तंजहेत्यादि, 'तद्य-13 थेति वक्ष्यमाणभेदकथनोपन्यासार्थः, धर्मास्तिकायः, 'एवं जहा पण्णवणाए' इति 'एवम्' उक्तेन प्रकारेण यथा प्रज्ञापनायां तथा
॥५
अजीवाभिगमस्य प्ररुपणा
~ 13~