Haimshabdanushasanam Laghunyas Sahitam

SR No.: 010659
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 1131
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 78 MB

Page 900

.. Men
Meeeeee
नया सरे। (२-३-१०३ ) इति पोलतम् । चातुरौ । आनइडौ । र औधादेशस्य स्थानिवडावात 'वाः शापे (१-४-८२ ) इति वा न भवति । सअ०० पादे । आ एन्वादेशस्य स्थानिवद्भावात्पदावो न भवति । उभयजन्यत्वेऽपि अन्यतरव्यपदेशात् औत्वैत्वयोः परनिमित्तत्वम् । अवीवदवीणां परिवादकेनेत्यत्र तु णिजात्याश्रयणादपान्त्यस्य इस्वो भवति । द्वाभ्यामिलन तु निमिचापेक्षया गागविधावात्वेऽत्वस्य न स्थानित्वम् । 'वैका द्वयोः । (२-२-८५) इति निर्देशात् । स्वरस्पति किम् । अफाटाम् । अद्राष्टाम् । आसिलोपो न स्वरादेश इति पढोः कः सि' (२-१-६२) इति कत्वे स्थानी न भवति । आगत्य । अभिमत्य । अब पञ्चमलोपो हस्खलक्षणे तकारे स्थानी न भवति । पर इति किम् । द्वौ पादौ ददाति द्विपदिकां ददाति । अत्राल्लुचः परनिमित्तत्वाभावात् स्थानित्वाभावे पदादेशो भवति । प्राविधाविति किम् । बाभ्रव्यस्य छायाः वाभ्रनीया । अत्र 'तद्धितयस्वरेऽनाति ' (२-४-९१) इनि यलोपे परविधौ कर्तव्येऽधादेशः स्थानी न भवति । निधानं निधिः। तस्यापत्यं नैवेयः । निधिकः । अत्र 'इडेत्पुसि चातो लुक्' (९-३-२४ ) इत्याकारलोपो द्विस्वरलक्षण एपणिकप्रत्ययविधौ परस्मिन् स्थानी न भवति । अन्यथा त्रिस्वरत्वात्मत्ययो न स्यात् । इलुकाया अदूरभवं नगरमैलूकम् । परिखाया: पारिखम् । तत्र भवः ऐलूकीयः पारिखीयः । अगाण्याकारलोपः परविधौ कसोपान्त्यलक्षणे ईये स्थानी न भवति । पूर्वस्माद्विधिः प्रागवेधिरित्ययाश्रीयते । तेन अधुक्षन्तेति 'स्वरेऽतः' (४-३-७५ ) इति सकोऽकारलापस्य परमप्पदादेशं पति स्थानिवद्भाव इति स न भवति । पूर्वत्रावर्णविधाविति प्रतिषेधावर्णविध्यर्थं वचनम् ॥ ११ ॥ *न संधिडीयक्किदिदी सद्विधावस्क्लुकि ॥७।४ । १११ ॥ पूर्वेणातिप्रसक्तः स्थानिवद्भावः प्रतिपिध्यते । संधिविधौ डीविधौ यविधौ किविधौ द्वयोईित्वस्य विधौ दीर्घविधौ ‘संयोगस्यादौ कोर्लर ' (२-२-८८ ) इति सलुक्वर्जितेऽसद्विधौ च खरस्यादेशः स्थानीव न भवति । 'लि लौ' (१-३-६५) इति यावत्मधिविधिः । तत्र वियन्ति । अपयन्ति । अत्रेणो यवं स्वरादेशः परनिमित्तका पूर्वविधौ दीर्घत्वे एवे च कर्तव्ये स्थानीवन भवति । तानि सन्ति, तौ स्तः। अत्रास्तेरल्लोपो यत्वे आवादेशे च कर्तव्ये स्थानी न भवति । वैयाकरणः, सौवषः । अत्र यत्वयत्वयोः स्थानिवद्भावाभावाददौतोरायावोदशी न भवतः । शिण्डि, | पिण्डि । अत्र नस्याफारलोपो 'मां धुइगर्गेऽन्त्योऽपदान्ते । (१-३-३९) इति वर्गान्ते कर्तव्ये स्थानी न भाति । शिंपन्ति पिंपन्ति इत्यत्र स्खनुस्वारे । जक्षतुः, जक्षुः । अत्र प्रथमत्ये घसेरुपान्त्यलोपः। निमित्चापेक्षयापि प्राविधिरिष्यते । तेन नपनं लवनामेत्यत्र गुणस्य स्थानिवद्भावप्रतिषेधादयवादेशी सिद्धो । स्थानिवदावे वियुगदेशी स्माताम् । जीवियो, निम्म्याः फलं विम्बम् । हेमादित्वादन् । 'फले। (६-२.५८ ) इति लुप् । उधादेरित्यादिना डीलुप । तस्य परनिमित्त्वेऽपि स्थानिवद्गायनिषेधात् 'अस्य ड्या लरु' (२-४-८५) इत्यकारस्य लुम् न भवात । एषमामलस्याः फलमामलकम् । 'दोरमाणिनः' (६-२-४९) इति मयट् । पञ्चभिः खारीषिः कृतः पश्चखारः । 'कृते । (६-३-१९० ) इत्यण् । 'द्विगोः'-(६-१-२४) इत्यादिना लुप् । पञ्चन्द्रा
- ||५९॥ 'व्यागा चोपान्त्यस्यात. ) इत्या पाम् ॥ोरयेत्ययोरिति । प्रसिद्ध पर्थम कारस्पय व्यपदेश. कार्य, न स्वीकारेकारपो. न सं
<ws