Page Text
________________
व्यवहारसूत्र - भाष्यम्-'भत्तपाणपडियाइक्खियं' भक्तपानप्रत्याख्यातम् , भक्तमोदनादिकं, पानं च जलादिकम् इति भक्तपाने, ते उभे भक्तपाने प्रत्याख्याते परित्यक्ते येन स भक्तपानप्रत्याख्यातः प्रत्याख्यात भक्कानः तं 'भिक्खु' भिक्षु 'गिलायमाणं' ग्लायन्तं वातपित्तादिव्याधिना प्रस्यमानं 'नो कप्पइ' नो कल्पते 'तस्स गणावच्छेय गस्स' तस्य गणावच्छेदकस्य 'निज्जूहित्तए' निहितुं निराकत्तुं न कल्पते किन्तु यदि तस्य रोगादिकारणाद् चिरजीवनेन भयमुत्पद्यते यथा'नाद्याप्य म्रिये, न जानेऽने रोगादिना का का व्यथा भोग्या भविष्यती'-ति व्यग्रचित्तं तं, धैर्यगर्मितवाक्यैराश्वासयेत् यथा-'भविष्यति रोगान्मुक्तिः सर्वं समीचीनं भविष्यती-ति नोद्विग्नतां भजतु भवान्' इत्येवमाश्वास्य तं तत्र दृढोकुर्यात् किन्तु न नियूहेत् , न निस्सारयेत् , अपि तु 'अगिलाए' अग्लान्या 'कदायं नीरोगो भविष्यति, कियत्कालं यावदस्य वैयावृत्यं करणीयम्' इत्याद्यात्मसकोचराहित्येन निर्जराभावं मन से निधाय दृढमनोभावेनेत्यर्थः' 'करणिज्ज वेयावडियं' तस्य वैयावृत्त्यं करणीय येन तस्य तद् भक्तपानप्रत्याख्यानाख्यमनशनवतं चित्तसमाधिपूर्वकं समाप्यते । तद् वैयावृत्त्य तावत् करणीयं यावत् स रोगान्मुक्तो भवेत् । रोगमुक्त्यनन्तरं तस्य यथालचुम्वकं प्रायश्चित्तं दातव्यमिति सूत्रसंक्षेपार्थ. । अस्य यत् लघुस्वकं प्रायश्चित्तं कथितं तत् तस्य भक्तपानप्रत्याख्यानावस्थायां रोगकाले यत् किमपि प्रायश्चित्त मापन्नं स्यात् तदपनोदनविषयकं विज्ञेयपिति भावः ॥ सू० १६ ॥
सूत्रम् - अजायं भिक्खु गिलायमाणं नो कप्पई तस्स गणावच्छेयगस्स निग्नहित्तए, अगिला र तस्स करणिज्ज वेयावडियं जाव तओ रोगायंकाओ विप्पमुक्के, तो पच्छा अहालहुस्सगे नाम ववहारे पवियव्वे सिया ॥सू०१७॥
छाया-अर्थजातं भिक्षु ग्लायन्तं नो कल्पते तस्य गणावच्छेदकस्य नियूहितुम्, अग्लान्या तस्य करणीय वैयावृत्त्यं यावत् ततो रोगातकाद् विप्रमुक्तः, ततः पश्चात् यथालघुस्वको नाम व्यवहारः प्रस्थापयितव्यः स्यात् ।। सू० १७ ।।
भाष्यम्-'अजायं' अर्थजातम् , अर्थन धनेन जातं-कार्य यस्य सः अर्थजातः यहा मर्य. किमपि प्रयोजनं धनार्जनादिरूप., स जातो यस्य स अर्थजात', तं धनार्जनवाञ्याभिभून भिक्षु 'गिलायमाणं' ग्लायन्तं लोभोद्रेकाद् रोगाक्रान्तं 'नो कप्पइ! नो कल्पते 'तस्स गणावच्छेयगस्स' तस्य गणान्छेदकस्य 'निज्जूहित्तए' नियुहितुं निराकर्तुम् , किन्तु मर्थलब्ध तम् अर्थस्य निस्मारताप्रदर्शनपूर्वकं प्रतिबोध्य 'अगिलाए तस्स करणिज्ज वेयावडिय' तस्य रोगाक्रान्तस्य अग्लान्या आत्मसंकोचराहित्येन वैयावृत्त्यं करणीयम् । शेष पूर्ववत् ॥ म्० १७ ॥
| SR No. | 009358 |
| Book Title | Vyavaharasutram evam Bruhatkalpsutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1969 |
| Total Pages | 536 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, agam_bruhatkalpa, & agam_vyavahara |
| File Size | 32 MB |