________________
yereeपसूत्रे
इरियावहियाए पलिमंधू ४, इच्छालोलुए मुत्तिमग्गस्स पलिमंधू ५, भिज्जाणियाण करणं सिद्धिमग्गस्स पलिमंधू, सव्वत्थ भगवया अणियाणया पसत्था ६ || सू० १९ ॥
१५४
छाया - षट् कल्पस्य परिमन्धवः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा- - कौकुचिकं संयमस्य परिमन्थुः १, मौर्य सत्यवचनस्य परिमन्धुः २, तितिणिकम् एषणागोचरस्य परिमन्धुः ३, चक्षुलील्यम् ऐर्यापथिकस्य परिमंथुः ४, इच्छालौलुप्यं मुक्तिमार्गस्य परिमन्थुः ५, भिध्यानिदानकरणं सिद्धिमार्गस्य परिमन्थुः, सर्वत्र भगवता अनिदानता प्रशस्ता ६ ॥ सू० १९ ॥
चूर्णी - 'छ कप्पस्स पलिमधू पन्नत्ता' इति । षट् - पट्संख्यकाः कल्पस्य साधुसामाचारीलक्षणस्य परिमन्थवः - परिमध्नन्तीति परिमन्थवः घातका इत्यर्थः प्रज्ञप्ताः कथिताः । तानेव षड् भेदान् दर्शयितुमाह - तं जहा इत्यादि, तं जहा तद्यथा- - कोकुए संजमस्स पलिसंधू कौकुचिक संयमस्य परिमन्धु', तत्र-- कौकुचिकम् - कुचेष्टा भाण्डचेष्टा वा, विकृतं मुखं कृत्वा लोकानामग्रतः प्रदर्शनम्, एतादशं कौकुचिकं संयमस्य चारित्रस्य परिमन्धुः, कौकुचिकस्य कन्दर्पोद्दीपकतया संयमस्य सुतरामेव विघातकसंभवादिति, इति प्रथमोभेदः १ ।
मोहरिए सच्चवयणस्स पलिमंधू मौखर्य मुखरता सत्यवचनस्य परिमन्थुः, तत्र मुखरता वाचालता निरर्थकमधिकजल्पनम् सत्यवचनस्य परिमन्धुः, वाचालतायाः सत्यप्रतिबन्धकत्वादिति
द्वितीयो भेदः २ |
तितिणिए एसणागोयरस्स पलिमन्धू तितिणिकमेषणागोचरस्य परिमन्धुः, तत्र तिंति णिकं सर्वदा भिक्षाया अलाभे गृहस्वामिनं प्रति - 'कृपणोऽयम्' इत्यादिरूपेण तण - तण ( बड़वड) शब्दकरणं तत्, एषणा – विशुद्धभक्तपानादिगवेषणरूपा, तत्प्रधानो यो गोचरः गोचरचर्या, तस्य परिमन्युरिति तृतीयो भेदः ३ ।
चक्लोलए इरियावहियाए पलिमन्धू चक्षुर्लौल्यम् ऐर्यापथिकस्य परिमन्थुः तत्र चक्षुलाल्यं नेत्रयोश्चाञ्चल्यम् ईर्ष्यासमितेर्घातकम् चक्षुषश्चाञ्चल्येन मार्गे गमनसमये सम्यगवलो - कनाभावे संयमात्मविराधनसंभवात् ईर्यासमितेः स्वयमेव विघातादिति चतुर्थो भेदः ४ |
इच्छालोलुप मुत्तिमग्गस्स पलिमन्यू इच्छालोलुप्यं मुक्तिमार्गस्य परिमन्थुः, इच्छालौलुप्यम् महारादिवाच्छायां गृद्धिभाव:, इति पञ्चमो भेदः ५ ।
भिज्जाणियाणकरण सिद्धिमग्गस्स पलिमन्धु भिध्यानिदानकरणं सिद्धिमार्गस्य परिमन्युः, भिव्या-लोभो गृद्धिरित्यर्थः, तद्वशात् निदानकरणम्, तच्च सिद्धिमार्गस्य परिमन्थुः,
