________________
आगम
(४०)
आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-४ अध्ययनं [१], नियुक्ति: [८८५-८८६], वि०भा०गाथा , भाष्यं [१५१...], मूलं -गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
CALEGACASSACCEKACSCCU
यत्र समासविधी सत्यसमासवचनं, यथा राजपुरुषोऽयमित्यत्र तत्पुरुष समासे कर्तव्ये विशेषणसमासकरणं यहबीहिकरणं
वा, यदिवा असमासकरणं राज्ञः पुरुषोऽयमिति २७ उपमादोपो हीनाधिकोपमामिधानं, यथा मेरुः सर्पपोपमः, सर्षपो 8मेरुसमा, विन्दुः समुद्रोपमः समुद्रो बिन्दूपम इत्यादि २८, रूपकदोपो नाम स्वरूपावयवब्यत्ययो, यथा पर्वते पर्वतरू&ापावयवानामनभिधानं समुद्रावयवानां चाभिधानमित्यादि २९, निदेशदोषो यत्र उद्दिश्यपदानामेकवाक्यभावो न क्रियते,
यथा देवदत्तः स्थाल्यामोदनं पचतीति वक्तव्ये पचतिशब्दानभिधानं ३०, पदार्थदोषो यत्र वस्तुपर्यायवाचिनः पदार्घस्यार्थान्तरपरिकल्पनाश्रयणं यथा द्रव्यपर्यायवाचिना सत्तादीनां द्रव्यादर्थान्तरपरिकल्पनमु लूकस्य ३१, सन्धिदोषो-विश्लिष्ट-1 संहितत्वं सन्ध्यभावो वा ३२, एते द्वात्रिंशत् सूत्रदोषा भवन्ति ज्ञातव्याः, एभिर्वियुक्तं द्वात्रिंशद्दोपरहितं लक्षणयुकं सूत्रं तत् इति वाक्यशेषः, द्वात्रिंशद्दोषरहितं यच्चेति वचनाद्धि तच्छब्दनिर्देशो गम्यत एव, तथाऽष्टभिगुणै रुपेतं यत् तलक्ष-12 णयुक्तमिति वर्तते । ते चाष्टौ गुणा इमे
निदोसं सारवंतं च, हेउजुत्तमलंकियं । उवणीयं सोययारं व, मियं महरमेव य॥८८५॥ । निर्दोष नाम प्रागुक्तसमस्तदोषरहितं, सारयत्-बहुपर्यायं, सामायिकशब्दवत् , अन्ययव्यतिरेकलक्षणा हेतवस्तैर्युक्त हेतुयुक्तं, अलङ्कतम्-उपमादिभिरुपेतं, उपनीतम्-उपनयोपसंहृतं, सोपचारम्-अग्याम्याभिधानं, मितं-नियतवर्णादिपरि-13 माणं, मधुरं-श्रवणमनोहरं ।। अथवेदं सर्वज्ञभाषितसूत्रलक्षणं
अप्पक्खरमसंदिद्धं सारवं विस्सतोमुहं । अत्थोभमणवजं च, सुत्तं सवन्नुभासियं ॥ ८८६ ॥
दीप
अनुक्रम
MEncा
~89~
