________________
आगम
(४०)
आवश्यक - मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः) भाग-४ अध्ययनं [१], नियुक्ति: [१०४२], वि०भा०गाथा [३४६१-३४६६], भाष्यं [१८५], मूलं [१] | गाथा H मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यकनियुक्ति एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
क
सूत्रांक
[१]
दीप अनुक्रम [२]
+CPCRACANCOM
ततः अर्थपौरुषी हापयन्ति, ततः सूत्रपौरुषीमपि, कालमंपि, तथा चरम कायोत्सर्ग द्वितीयमाचं यावतिष्ठत्यपि सहस्ररश्मा तत्र यान्ती"ति, तथेदमपि ज्ञापयति-सर्वाणि कार्याणि गुरूनापृच्छय कत्तव्यानि, नान्यथा, सामायिकप्रतिपत्तेरपि गुर्वाम-10 त्रणपूर्वकत्वात् , उक्तं च-"आवस्सयपि निच्चं गुरुपामूलंमि देसियं होइ । वीसुपि संबसंता कारणतो जइवि सेआए| ॥१॥ एवं चिय सबाक्स्सयाई आपुच्छिऊण कज्जाई । जाणावियमामंतणवयणातो जेण सवेसि ॥२॥ सामाइयमादि मयं भदंतसद्दो य ज तदादीए । तेणाणुषत्तइ ततो करेमि भन्तेत्ति सबेसु ॥३॥ (विशे. ३४६१-२-३) अथ किमिति गुरूनापृच्छयैव सर्वाणि कार्याणि कर्तव्यानीति चेत् , उच्यते, इह परमार्थतः कृत्यमकृत्यं वा गुरवो जानते, विनयपति-14 |पत्तिश्च शिष्येण कृता भवति, भगवदाज्ञा चाराधिता स्थात् , तथाहि-भगवतामियमाज्ञा-उच्छासादि प्रमुच्य शेषं गुर्वना
पृच्छया न किमपि कर्त्तव्यमिति, उक्तं च-"किच्चाकिच्चं गुरवो विदंति विणयपडिवत्तिहेउंति । उस्सासाइ पमोत्तुं तदणा-3 हापुच्छाए पडिसिद्ध ॥१॥" (विशे. ३४६४) अथ यत्र गुरुर्न भवति तत्र कधं कर्त्तव्यमिति चेत्, प्रतिसमाहितमत्र
भाष्यकारेण-"गुरुबिरहंमि य ठवणा गुरूवएसोवर्दसणत्थं च । जिणविरहंमिव जिणबिंब सेवणामंतणं सफलं ॥१॥रनो।
व परोक्खस्सवि जह सेवा मंतदेवयाए वा । तह चेव परोक्खस्सवि गुरुणो सेवा विणयहेउं ॥२॥" (विशे. ३४६५-६) ट्र इति कृतं विस्तरेण ॥ सम्प्रति सामायिक व्याख्येयं, अथ सामायिकमिति कः शब्दार्थः ?, उच्यते-समो रागद्वेषरहितः,
अयनं गमनं, समस्यायः समायः, अयनग्रहणं शेषक्रियाणामुपलक्षणं, सर्वासामपि साधुक्रियाणां समस्य सतस्तत्त्वतो भावात्, समाय एवं सामायिकं, अथवा समानि-ज्ञानदर्शनचारित्राणि तेप्वयनं समायः स एव सामायिकं, यदिवा सर्वजीवेषु
... अथ 'सामायिक' शब्दस्य व्याख्या क्रियते
~269