________________
आगम
(०५)
"भगवती- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-१
शतक [१], वर्ग H, अंतर्-शतक H, उद्देशक [३], मूलं [३८] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[०५], अंगसूत्र-०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्ति:
शामग
प्रत सूत्रांक [३८]
दीप अनुक्रम
|न्द्रियनिमित्तसामान्यार्थावबोधो दर्शनं, तदा किमेकश्चक्षुर्दर्शनं, अन्यस्त्वचक्षुर्दर्शनम् , अथेन्द्रियानिन्द्रियभेदानेदः तदा चक्षुप इव
१ शतके श्रोत्रादीनामपि दर्शनभावात् पडिन्द्रियनोइन्द्रियजानि दर्शनानि स्युः, न द्वे एवेति, अत्र समाधिः-सामान्यविशेषात्मकत्वात् वस्तुनः क्वचिद्विशेषतः क्वचिच्च सामान्यतः, तत्र चक्षुर्दर्शन मिति विशेषतः, अचक्षुदर्शनमिति सामान्यतः, यच प्रकारान्तरतोऽपि निर्देशस्य । सम्भवे चक्षुर्दर्शनमचक्षुर्दर्शनं चेत्युक्तं तदिन्द्रियाणामप्राप्तकारित्वप्राप्तकारित्वविभागात , मनसस्त्वप्राप्तकारित्वेऽपि प्राप्तकारीन्द्रियवर्गस्य तदनुसरणीयस्य बहुत्वात् तदर्शनस्याचक्षुर्दर्शनस्याचक्षुर्दर्शनशब्देन ग्रहणं, अथवा दर्शन-सम्यक्त्वं, तत्र शङ्का-'मिच्छत्तं । जमुदिण्णं तं खीणं अणुदियं च उवसंत'मिति क्षायोपशमिकलक्षणं, औपशमिकलक्षणमप्येवं, यदाह-"खीणमि उहप्णंमी अणुदिजंते | |य सेसमिच्छत्ते । अंतोमुहुत्तमित्तं उबसमसम्म लहइ जीवो ॥१॥" ततोऽनयोः को विशेष उक्तः, अत्र समाधिश्च-क्षयोपशमे हित उदीर्णस्य क्षयः अनुदीर्णस्य च विपाकानुभवापेक्षया उपशमः, प्रदेशानुभवतस्तूदयोऽस्त्येव, उपशमे तु प्रदेशानुभवोऽपि नास्तीति, उक्तं च-"वेएइ संतकम्मं खोबसमिएसु नाणुभावं से। उवसंतकसाओ उण वेदेह न संतकम्मति ॥१॥" 'चरित्तं'ति तत्र चारित्रं । द्विधा-सामायिकं छेदोपस्थापनीयं च, तत्र प्रथम सर्वसावद्यविरतिरूपं ततूदयोऽ(पव्रतादिरूपम)न्यदपि तल्लक्षणमेव, तत्कोऽनयो| भेदः इति शङ्का, अत्र समाधिः-ऋजुवक्रजडानां प्रथमचरमजिनसाधूनामाश्वासनाय छेदोपस्थापनीयमुक्तं, व्रतारोपणे हि मनाक | सामायिकाशुद्धावपि बताखण्डनाचारित्रिणो वयं, चारित्रस्य व्रतरूपत्वादिति बुद्धिः स्यात् , सामायिकमात्रे तु तदशुद्धौ भग्न नचा-18 रित्रं, चारित्रस्य सामायिकमात्रत्वादित्यनाश्वासस्तेषां स्वादिति, आह-"रिउबंकजडा पुरिमेयराण सामाइए वयारुहणं । मणयमसुद्धेऽवि जओ सामइए हुति हुबयाई ॥१॥" लिङ्ग-साधुवेषः, तत्र मध्यमजिनैर्यथालब्धवस्वरूपं लिङ्ग साधूनामुक्तं, तदा किमिति प्रथम
[४५]
~50