________________
आगम
(०५)
प्रत
सूत्रांक
[३१]
दीप अनुक्रम
[३८]
श्रीभग
बती
सूत्रम्
“भगवती”- अंगसूत्र- ५ ( मूलं + वृत्तिः) भाग - १
शतक [१], वर्ग [-], अंतर् शतक [-], उद्देशक [३], मूलं [३१] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र [०५], अंगसूत्र -[०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्तिः
गताः, कलुसिए - नैतदेवमिति मतिविपर्यासं गताः, जीवानां काङ्क्षामोहनीयवेदनमिदमवसेयं,' से नूणं'ति, (सू० ३१) तदेवं नूनं सत्यं निःशङ्कं यजिनैः प्रवेदितं इति मनो धारयन् स्थिरीकुर्वन् प्रकुर्वन् 'चिट्ठ'त्ति चेष्टमानो विधेयतपोध्यानादिषु 'संवरे' त्ति | संवृण्वन् अन्यमतेभ्यो निवर्त्तयन्, सर्वत्र मनो योज्यं । 'अत्थित्त' ति (सू०३२) अस्तित्वमङ्गुल्यादेरङ्गुल्यादिभावेन सत्वं, उक्तं च"सर्वमस्ति स्वरूपेण, पररूपेण नास्ति च । अन्यथा सर्वभावानामेकत्वं संप्रसज्यते ॥१॥" यथा मृद्द्रव्यस्य पिण्डप्रकारेण सत्ता घटरूपतया सत्तायां 'नस्थित्तं नस्थित्ते' त्ति नास्तित्वमङ्गुल्यादेरङ्गुष्ठादिभावेनासत्त्वं यथा मृदो नास्तित्वं तन्त्वादिरूपं मृन्नास्तित्वरूपे पटे इति परिणमति तथा स्यात्, 'पओगस 'त्ति सकारस्यागमिकत्वात् प्रयोगेण जीवव्यापारेण 'वीसस'त्ति विश्र साशब्दोऽऽत्र स्वभावार्थो दृश्यः, 'पओगसावित्ति प्रयोगेणापि तदस्तित्वादि, यथा कुलालव्यापारात् मृत्पिण्डो घटतया परिण मति, अङ्गुलिऋजुता वा वक्रतयेति, 'बीस सावित्ति यथा शुभ्राभ्रमशुभ्राभ्रतया इति नास्तित्वस्य नास्तित्वपरिणामे प्रयोगविश्रसयोरेवामृन्युदाहरणानि, वस्त्वन्तरापेक्षया मृत्पिण्डादेरस्तित्वस्य नास्तित्वात्, 'जहा ते' ते इति तब मतेन अस्तित्वं, शेषं तथैव, 'अत्थित्तं अत्थित्ते गम णिज्ज' मिति अस्तित्वमस्तित्वेनैव गमनीयं, सद्वस्तु सच्चेनैव प्रज्ञापनीयमिति द्वावालापको, 'जहा ते ' ( सू०३४)ते- तब भदन्त ! 'एत्थं'ति एतस्मिन् मयि सन्निहितस्वशिष्ये गमनीयं, 'तहा ते इहं गमणिज्वं'ति तथा तेनैव समतालक्षणप्रकारेणोपकारधिया वा 'इहं'ति इह अस्मिन् गृहिपाखण्डिकादौ जने गमनीयं, वस्तु प्रकाशनीयमिति प्रश्नः, उत्तरं व्यक्तं 'पमायपञ्चयं जोगनिमत्तयं' ति (सू०३५) पमायो य मुणिंदेहिं भणिओ अट्टभेयओ । अन्नाणं संसओ चेव, मिच्छानाणं तहेब य ॥१॥ रागो दोसो मइन्सो, धम्मंमि य अणायरो । जोगाणं दुप्पणीहाणं, अट्टहा वञ्जियध्वओ || २ ||" एवंविधप्रमादप्रत्ययं, योगो
~47~
Em
११ शतके
१३ उद्देशः