________________
आगम
(०५)
प्रत
सूत्रांक
[२४-२७]
गाथा
दीप
अनुक्रम [३१-३४]
श्रीभग
वती
सूत्रम्
CHINESS
“भगवती”- अंगसूत्र-५ (मूलं + वृत्तिः) भाग-१
शतक [१], वर्ग [-], अंतर् शतक [-] उद्देशक [२] मूलं [२४-२७]
॥१०॥ किं संसार एव जीवस्थानं उत मोक्षेऽपि इत्याशङ्कायां पृच्छामाह-'अंत किरियं' ति (सू०२५) कर्मणामन्तो- विनाशस्तस्य क्रिया अन्तक्रिया तां, मोक्षप्राप्तिलक्षणामिति, 'अंत किरियापयंति, तच प्रज्ञापनाविंशतितमं पदं नेतव्यं तचेदम्— 'जीवे णं भंते! अंतकिरियं करेजा ?, गो० ! अत्थेगइए करिआ, अत्थेगइए नोट, एवं णेरहए जाव वेमाणिए' भव्यः कुर्यात्, नेतर इति, 'नेरइए णं भंते! णेरइएसु वरमाणे अंतं करेआ ?, गो० ! नो इणमट्ठे समङ्के' इत्यादि, नवरं 'मणुस्सेसु अंतं करेजा,' मनुष्येषु वर्त्तमानो, नारको मनुष्यीभूत इत्यर्थः । कर्मवशादन्त क्रियाया अभावे केचिजीवा देवेषूत्पद्यन्ते अतस्तद्विशेषमाह – 'अह भंते ' इत्यादि (०२६) व्यक्तं, नवरमथेति परिप्रश्नार्थः, 'असंजय भवियदव्वदेवाणं'ति, इह प्रज्ञापनाटीका लिख्यते-असंयताः - चारित्रशून्याः भव्या- देवत्वयोग्याः अत एव द्रव्यदेवाः, ते मिध्यादृष्टयः अभव्या भव्या वा असंयतभव्यद्रव्यदेवाः श्रमणगुणसामाचार्यनुष्टानयुक्ता द्रव्यलिङ्गधारिणो गृद्यन्ते, ते ह्यखिलक्रियाप्रभावादेवोपरिमत्रैवेयकेषु उत्पद्यन्ते इति, असंयताच ते सत्यप्यनुष्ठाने चारित्रपरिणामशून्यत्वात् नतु ते कथमभव्या भव्या वा श्रमणगुणधारिणः स्युः १, अत्रोच्यते, तेषां महामिथ्यादर्शन मोहप्रादुर्भावे सत्यपि चक्रवर्त्तिप्रभृतिपूजासत्कारसन्मानदानान् साधूनवलोक्य तदर्थं प्रव्रज्याक्रियाकलापानुष्ठानं प्रति श्रद्धा स्यात्, ततञ्च ते यथोक्तक्रियाकारिण इति, तथा 'अविराहियसंजमाणं'ति, अभग्नचारित्राणां, सज्ज्वलनकषाय चतुष्कसामर्थ्यात् प्रमत्तगुणस्थानकाद्वा स्वल्पमायादिदो पसम्भवेऽप्यनाचरितचारित्रघातानामित्यर्थः, तथा 'विराहियसंजमाणं'ति, तद्विपरीतानां, 'अबिराहिय संजमा संजमाणं'ति, अभप्रदेशविरतिश्राद्धानां 'विराहियसंजमासंजम 'त्ति तद्विपरीतानां, 'असण्णीणं' असंज्ञिनां दर्दुरमत्स्योरगादीनां सम्मूर्च्छिमानां मनोलब्धिरहितानामकामनिर्जरावतां, 'तावसाणं'ति तापसानां पतितपत्राद्युपभो
~43~
शतके
२ उद्देशः
