________________
आगम
(०५)
“भगवती- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-१
शतक [१], वर्ग , अंतर्-शतक H, उद्देशक [१], मूलं [१५-१७] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[०५], अंगसूत्र-[०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
Sha
सूत्रम
[१५-१७]
दीप अनुक्रम [२०-२३]
HONDALINDAINITARIANTHARIANTASTEReatulashuphanstitution inter
मत(ता)भेदमाह, प्रमत्तसंयतस्य हि शुभोऽशुभश्च योगः स्यात् , संयतत्वात् प्रमादपरत्वाच, तत आह-'सुहंजोगं पडुच्च'त्ति शुभंयोग-उपयुक्ततया प्रत्युपेक्षणादिक्रियाकरणं, अशुभयोगं तु तदेवानुपयुक्ततया, आह च-"पुढवीआउकाए तेऊवाऊवणस्सइतसाणं ।।। पडिलेहणापमत्तो छण्हपि विराहओ होइ ॥१॥" "सब्वे पमत्तजोगा समणस्स उ होइ आरंभो" अतः शुभाशुभयोगौ आत्मारभादिकारणं, 'अविरई पडच'त्ति, इहाय भावः यद्यप्यसंयतानां सूक्ष्मैकेन्द्रियादीनामात्मारंभादित्वं साक्षानास्ति तथाऽप्यविरतिं | प्रतीत्य तदस्ति तेषां, न हि ते ततो निवृत्ताः, अतोऽसंयतानामविरतिस्तत्र कारणं, निवृत्तानां च कथंचिदात्मारंभाधारंभकत्वे[ना]-10 प्यनारंभकत्वं, यदाह-"जा जयमाणस्स भवे०"ति, 'से तेणटेणं' अथ तेन कारणेनेति । अथात्मारंभकादित्वं नारकादिचतु| विंशतिदंडकेषु भावयन्नाह-'नेरइयाण ति व्यक्तं, नवरं मनुष्येषु संयतासंयतप्रमत्ताप्रमत्तभेदाः पूर्वोक्ताः सन्ति ततस्ते यथा जी-| वास्तथाऽध्येतव्याः, किन्तु संसारसमापना इतरे च ते न वाच्याः, भववर्तित्वात्तेषामिति,व्यन्तरादयो यथा नारकास्तथाऽध्येतव्याः, असंयतत्वसाधादिति । अथ सलेश्यास्तान् तैरात्मारंभादिदंडकैरेव निरूपयन्नाह, तत्र 'सलेस्स'त्ति लेश्यावन्तो जीवाः 'जहा
ओहिय'त्ति यथा ओधिका:-सामान्या जीवा नारकाद्यभिधानविशेषरहिता (स्तथा) वाच्याः, तच्चेदं सलेसाणं भंते ! जीवा किमाया |रंभा०, इति एको दंडक: सामान्यः प्रथमः, कृष्णादिलेश्याभेदादन्ये षद्, एवं सर्वे सप्त, नवरं कृष्णादिलेश्यात्रये प्रमत्ताप्रमत्तवि| शेषणे न वाच्ये, यतः कृष्णादिलेश्यासु अप्रशस्तभावरूपासु संयतत्वं नास्ति, यच्चोच्यते-'पुब्बपडिवन्नओ पुण अण्णयरीए उ लेसाए'त्ति | तद् द्रव्यलेश्यामाश्रित्येति ज्ञेयं, ततस्तासु प्रमत्ताघभावः, तत्र सूत्रं चेदं-'कण्हलेसा णं भंते ! जीवा किं आयारंभा ४१, गोयमा! आयारंभा जाव नो अणारंभा, से केण०, गोयमा ! अविरई पडुच्च'त्ति, एवं नीलकापोतलेश्यादंडकौ वाच्यौ, तथा तेजोलेश्यादे३-|
~29~