________________
आगम
(०५)
“भगवती- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-१
शतक [१], वर्ग , अंतर्-शतक H, उद्देशक [१], मूलं [१५-१७] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[०५], अंगसूत्र-[०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
सत्रम्
[१५-१७]
दीप अनुक्रम [२०-२३]
श्रीभग- घाणेन्द्रियं, चतुरिन्द्रियाणां चंक्षुरधिकं, एतन्नानात्वं ज्ञेयं, पश्चेन्द्रियतिरवां स्थिति जघन्यतोऽतर्मुहूर्ता उत्कृष्टतस्विपल्योपमा च भणि- शतके वती
त्वा उच्छासो विमात्रया वाच्यः, 'छहभत्तस्स'त्ति तद्देवकुरुत्तरकुरुतियक्षु लभ्यते, मनुष्यसत्रे 'अट्टमभत्तस्स'त्ति देवकुर्वादिमिथुनक- १ उद्देश INनरानाश्रित्य शेयमिति, 'वाणमंतराणं'ति व्यन्तराणां स्थितौ नानात्वं, स्थितेरवशेष प्रागुक्तमाहारादि वस्तु यथा नागकुमाराणां, व्यन्त-IT
राणां नागकुमाराणां च प्रायः साधात् , तत्र व्यन्तरस्थितिर्जघन्येन दश वर्षसहस्राणि उत्कर्षण तु पल्योपममिति, 'जोइसियाणं ति तत्र ज्योतिष्कस्थितिर्जघन्येन पल्योपमाष्टभागः, उत्कर्षेण वर्षलक्षाधिकं पल्योपमं, 'उस्सासोति उच्छवासश्च तेषां 'जहण्णेणं ति पृथक्त्वं | द्विप्रभृतिरानवम्यः, तत्र यत् जघन्य मुहूर्तपृथक्त्वं तड्वित्रा मुहूर्ताः, उत्कृष्टं तदष्टौ नव च, आहारस्तथैव ज्ञेया, 'वेमाणि'ति वैमा-17 निकानां 'ओहिय'त्ति औधिकी सामान्या, सा च पल्योपमादिका त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमान्ता, जघन्यमुच्यासप्रमाणं जघन्यस्थितिकदेवान् इतरतूत्कृष्टस्थितिकदेवांश्वाश्रित्य ज्ञेयं, अत्र गाथा 'जस्स जइ सागराई तस्स ठिई तत्तिएहिं पक्वेहिं । ऊसासो देवाण वास-11 | सहस्सेहिं आहारो ॥१॥ ग्रन्थेनैवं चतुर्विंशतिदंडा उक्ताः, एवमुक्ता नारकादिकर्मवक्तव्यता, सा आरंभपूर्विका इत्यारंभनिरूपणायाह-10
जीवाणं भंते किमायारंभत्ति(१७स.)आरंभो-जीवोपघातः,तत्र आत्मानं आत्मना वा खयमारभन्ते इत्यात्मारंभाः परमारभन्ते | परेण बांऽऽरंभयन्तीति परारंभाः तदुभयं-आत्मपररूपं तदुभयेन वाऽऽरभन्ते इति तदुभयारंभाः,आत्मपरोभयारंभवर्जितास्त्वनारंभाः इति प्रश्नाः ४, नवरं अस्तिशब्दखाव्ययत्वेन पहत्वार्थत्वादस्ति-विद्यन्ते सन्तीत्यर्थः, 'एगइय'त्ति एकका:-एके केचन जीवाः कदाचिदात्मारंभाः कदाचित् परारंभाः कदाचिदुभयारंभाः, एते एव नोऽनारंभाः, भिन्नार्थत्वं वेवम्-एके जीवा असंयताः आत्मारंभाः परारंभा वा इति, 'से केणतुणं ति अथ केन कारणेन ?, 'दुविहा पण्णत्त'त्ति मयाऽन्यैश्व केवलिभिः, अनेन सर्वसर्वविदा
॥१०॥
... 'आरंभ' विषयक निरूपणं
~28~