________________
आगम
(०५)
"भगवती”- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-१ शतक [१], वर्ग H, अंतर्-शतक , उद्देशक [१], मूलं [१५-१७] + गाथा मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[०५], अंगसूत्र-[०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्ति:
१ शतके
प्रत
१ उद्देशः
सूत्रांक
[१५-१७]
दीप अनुक्रम [२०-२३]
सासे एस पाणुत्ति वुच्चइ ॥१॥ सत्त पाणूणि से थोवे, सत्त थोवाणि से लवे । लवाणं सत्तहनरिए, एस मुहुने वियाहिए ।।२।।" इदं जघ-| न्यमुच्छ्वासादिमानं जघन्यस्थितिकानां,उत्कृष्टं चोत्कृष्टस्थितिकानां,'चउत्थभत्तस्स'त्ति चतुर्थभक्तमित्येकोपवासस्य संज्ञा, एकत्र | दिने भुक्त्वाऽहोरात्रमतिक्रम्य तृतीये भुते इति भावः, नागकुमारवक्तव्यतायां 'उकोसेणं दो देसूणाई पलिओवमाईति यदुक्तं तदुत्त|रश्रेणिमाश्रित्य, यतः-"दाहिण दिवड पलियं दो देमणुत्तरिल्लाण"मिति, मुहुत्त हुत्तस्स'त्ति मुहूर्तः-उक्तलक्षण एव, पृथक्त्वं द्विप्रभृतिरानवभ्यः संख्याविशेषः, एवं 'सुवण्णकुमाराणविति नागकुमाराणामिव सुपर्णकुमाराणामपि स्थित्यादि वाच्यं, जाव थणियकुमाराणंति यावत् स्तनितकुमाराणां । अथ पृथिव्यादिस्थित्यादीन्याह-'पुढवी'त्यादि व्यक्तमावनस्पतिसूत्रात् , नवरं 'अंतोमुहु'ति मुहूर्तस्थान्तरन्तमुर्हतं, मित्रमुहूर्तमित्यर्थः 'उकोसेणं बावीसं वाससहस्साईति तत् खरपृथिवीमाश्रित्योक्तं,यदाह-"सण्हा य १ मुद्ध २ वालु" 'वेमायाए'त्ति विषमा विविधा वा मात्रा-कालविभागो विमात्रा तया, इदमुक्तं स्यात्-विषमकाला पृथिवीकायिकानामुच्वासादिक्रिया, इयत्कालादिति या न निरूपयितुं शक्या, 'जहा नेरइयाण'मित्यतिदेशात् 'खेत्तओ | असंखेजपएसोगाढाई कालओ अण्णयरठिड्याई' इत्यादि दृश्य, निवाघाए'त्ति व्याघातः आहारस्य । | लोकान्तर्निफुटेषु कोणेषु स्थात, नान्यत्र, पसु दिक्ष, कथं ?, चतसृषु पूर्वादिदिक्षु ऊर्ध्वमधश्च पुद्गलग्रहणं | करोति, तत्स्थापना चैवं 'वाघायं' व्याघातं 'पडुच'त्ति प्रतीत्य, थ्याघातो लोकान्तकोणेषु स्यात् | तत्र च 'सिय तिदिसिं'ति स्यात्-कदाचित् तिसृषु दिक्षु आहारग्रहणं स्थान , कथं ?, यदा पृथ्वीकायिकोऽधस्तने उपरितने वा कोणे स्थितः स्यात् तदाऽधस्तादलोकः पूर्वदक्षिणयोश्चालोकः, एवं तिसृणा
॥९॥
~26~